Bốn tháng sau đó là cơn hấp hối trước ngày chính thức tuyên bố về sự tan rã của Liên Xô. Sự biến mất của một siêu cường là một sự kiện tầm cỡ địa chính trị. Toàn bộ trật tự thế giới đã thay đổi.
Sau một phần tư thế kỷ, các chuyên gia có cảm giác tương tự như vậy khi theo dõi những sự kiện mùa hè năm 2016. Rõ ràng là trật tự thế giới đang thay đổi, một số nước đang thay đổi định hướng và đường lối chính sách đối ngoại. Đó là nhận định của tổng biên tập tạp chí "Nước Nga trong vấn đề toàn cầu" (Russia in Global Affairs) Fyodor Lukyanov. Trong một cuộc phỏng vấn với "Sputnik", ông Lukyanov lưu ý đến việc, các sự kiện chính trị quan trọng nhất đều là đầy bất ngờ, khó dự đoán, và gây ấn tượng bởi quy mô lớn:
"Rất nhiều sự kiện xảy ra gần như cùng một lúc. Cuộc trưng cầu dân ý rút khỏi EU của Anh. Donald Trump được đề cử làm ứng viên đại diện đảng Cộng hòa thực hiện chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ, mà đối với nhiều người đây là một sự kiện gây sốc và chưa từng có. Cuộc đảo chính bất thành ở Thổ Nhĩ Kỳ, và những hậu quả của nó. Người ta có ấn tượng rằng, Ankara sẵn sàng thực hiện những thay đổi nghiêm trọng trong hệ thống các mối quan hệ với các đối tác nước ngoài, mà không chỉ riêng với Matxcơva. Triển vọng phát triển quan hệ của Thổ Nhĩ Kỳ với NATO vẫn chưa rõ. Nhưng, rõ ràng là hai bên không thể duy trì mối quan hệ theo mô hình cũ. Trong bối cảnh này những vụ giao tranh ở Syria đang gia tăng cường độ. Ngoài ra còn có các vấn đề ở Ukraina, và hiện nay có thể thấy rõ ràng rằng, "quá trình Minsk" đã lâm vào bế tắc. Tức là, khắp mọi nơi trên thế giới đang diễn ra những quá trình rất nghiêm trọng".
Các sự kiện hồi cuối những năm 1980 đầu những năm 1990 được cho là bước ngoặt lớn. Tuy nhiên, khi đó không ai đề xuất sáng kiến xem xét lại mô hình quản trị thế giới theo kiểu "chiến tranh lạnh". Một thay đổi duy nhất là thay cho trật tự thế giới dựa trên hai siêu cường đã xuất hiện trật tự đơn cực — chỉ dựa vào một siêu cường là Hoa Kỳ. Tuy nhiên, những sự kiện gần đây dẫn đến những thay đổi về chất: kỷ nguyên toàn cầu hóa tự do sắp kết thúc. Ông Fyodor Lukyanov cho biết:
"Ví dụ, việc người dân Anh bỏ phiếu lựa chọn Brexit chắc chắn là một cột mốc rất quan trọng đối với EU. Trước đây Liên minh châu Âu đã có xu thế mở rộng. Và đột nhiên — một cuộc gọi đánh thức. Có lẽ, đây không phải là cuộc gọi cuối cùng. Cuộc đảo chính bất thành ở Thổ Nhĩ Kỳ cũng là một cơn sốc đối với EU cũng như đối với NATO. Một nước thành viên NATO đôi khi cư xử y như khối Bắc Đại Tây Dương không tồn tại.
Chúng ta đang chứng kiến một xu hướng quan trọng: các nguyên tắc cơ bản của nền chính trị thế giới sau "chiến tranh lạnh" mà ở vị trí trung tâm là phương Tây đang thay đổi. Mô hình phát triển phương Tây mà các chính trị gia lên kế hoạch sau năm 1991, đã không thành công. Nói cách khác, quá trình đã từng bắt đầu sau sự sụp đổ của Liên Xô vẫn đang tiếp tục. Nhưng, chính hiện nay, trong năm 2016, quá trình chuyển hoá từ những sự thay đổi về số lượng thành những thay đổi về chất lượng tầm cỡ toàn cầu. Đây là kết quả chính của mùa hè chính trị năm 2016 ".
Hiện nay, không chỉ phương Tây, Trung Cận Đông, mà còn khu vực châu Á-Thái Bình Dương cũng rơi vào tình trạng bất ổn. Trên lãnh thổ Hàn Quốc đang triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa Mỹ. Có một tình huống phức tạp và rất đáng báo động xung quanh Biển Đông. Liệu ở khu vực này có thể xảy ra những thay đổi địa chính trị trong những năm tới? Ông Lukyanov nói:
"Bản thân hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ ở Hàn Quốc không phải là một yếu tố quan trọng nhất. Điều quan trọng nhất là hệ thống NMD là một bằng chứng mới về quá trình leo thang căng thẳng trong quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc. Xét theo những lời tuyên bố, cả hai bên đều không muốn để có như vậy. Nhưng, logic của các sự kiện dẫn đến điều đó. Một sự kiện quan trọng trong bối cảnh này là phán quyết của Tòa án trọng tài quốc tế về vụ Philippines kiện Trung Quốc ở Biển Đông, đây là một bản phán quyết đứng về phía Philippines. Sự kiện này chắc chắn sẽ sẽ có những tác động nhất định đến diễn biến tình hình. Mặc dù vẫn chưa rõ Trung Quốc sẽ phản ứng như thế nào với điều đó".
Ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương chưa ghi nhận những thay đổi về chất sánh được với khu vực châu Âu và Trung Đông. Nhưng, ở vùng này cũng đang diễn ra những thay đổi quan trọng. Đây chỉ là vấn đề thời gian…
