Cuốn sách so sánh tình hình ASEAN với tình hình ở Trung Đông. Singapore và Malaysia đã giải quyết thành công một vấn đề mà Israel và Palestine không thể giải quyết được trong nhiều thập kỷ — phân chia một cách văn minh lãnh thổ chung và chung sống hòa thuận với nhau. Và Indonesia với dân số Hồi giáo nhiều gấp bốn lần so với Ai Cập, quốc gia Hồi giáo đông dân nhất trên thế giới, đã trở thành một ngọn hải đăng của nền dân chủ. Và tất cả các thành tựu này đã đạt được nhờ vào ASEAN. Đã từ lâu Trung Đông là một khu vực bất ổn bị chiến tranh, trong khi đó khu vực Đông Nam Á trong gần 30 năm nay là một khu vực hòa bình. Nếu so sánh với khu vực Trung Đông thì lịch sử hiện đại của Đông Nam Á cũng không kém phần bi thảm. Đủ để nói rằng, sau Thế chiến II, khu vực Đông Nam Á có số lần bị ném bom nhiều hơn bất kỳ khu vực nào khác trên thế giới. Theo một số ước tính, các hành động quân sự đã gây ra cái chết của hơn 7 triệu người.
"Kinh nghiệm của các nước ASEAN là thật sự độc đáo, — ông Dmitry Mosyakov, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Đông Nam Á, Úc và châu Đại Dương, Viện Đông Phương Học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, cho biết. Nhưng, chúng tôi không thể khẳng định rằng, tổ chức này sẽ luôn luôn duy trì sự thống nhất bởi vì nội bộ ASEAN có rất nhiều mâu thuẫn. Một số yếu tố quan trọng đã đảm bảo thành công của ASEAN. Về mặt tư tưởng, khi thành lập tổ chức này, giới cầm quyền đã nhận thức được rằng, cần phải phối hợp nỗ lực để đối phó thành công ý thức hệ cộng sản đang lan rộng trong khu vực. Về mặt kinh tế, vốn Trung Quốc đóng vai trò quan trọng bảo đảm sự thống nhất của ASEAN, ở đây nói không chỉ về vốn đầu tư từ Trung Quốc mà còn về những người Hoa ở các nước Đông Nam Á. Về mặt địa chính trị, các nước ASEAN cảm thấy áp lực từ phía Trung Quốc và Hoa Kỳ, và nhận thức được rằng, nếu ASEAN bị chia rẽ thì mỗi nước không đứng vững được một mình. Còn có một yếu tố rất quan trọng: cơ sở nền tảng cho sự tồn tại và phát triển của ASEAN là nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, các nước thành viên không hỗ trợ cho phe đối lập của nước láng giềng, không lợi dụng những điểm yếu của họ, và điều đó mang lại sức mạnh cho toàn bộ tổ chức. Đến nay ASEAN đã gặt hái nhiều thành công đáng kể, nhưng, nếu một trong những yếu tố này bị thay đổi thì điều đó sẽ là một đòn mạnh đánh vào tổ chức, và chúng ta không thể dự đoán liệu ASEAN có thể đứng vững trước những thách thức tương lai", — ông Dmitry Mosyakov nhận xét.
