Chuyên gia Nga: Sự phát triển của Việt Nam làm tấm gương cho nhiều nước

Trong những năm gần đây, nền kinh tế Việt Nam duy trì tốc độ tăng trưởng hơn 6%, thuộc nhóm nhanh nhất thế giới. Đất nước này đã vươn lên vị trí cao về khối lượng xuất khẩu hàng điện tử, quần áo và giày dép.

Đã ghi nhận một xu hướng toàn cầu — làn sóng dịch chuyển sản xuất sang Việt Nam từ các nước có điều kiện kém thuận lợi, kể cảtừ Trung Quốc, vì ở Việt Nam có sẵn lực lượng lao động dồi dào giá rẻ, trẻ trung và có kỹ năng cao. Tất cả điều này tạo cơ sở để rút ra kết luậnrằng, Việt Nam sẽ sớm trở thành "con hổ châu Á" mới. Chuyên gia hàng đầu của Nga về nền kinh tế Việt Nam, Giáo sư Vladimir Mazyrin, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Việt Nam và ASEAN thuộc Viện Nghiên cứu Viễn Đông, đã viết về con đường của Việt Nam tới mục tiêu này trong cuốn sách chuyên khảo "Nền kinh tế Việt Nam ngày nay. Kết quả của 25 năm chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường" được xuất bản vào năm 2012. "Tôi nghĩ rằng, trong vòng 5 năm tới — tối đa là 10 năm tới — Việt Nam sẽ đặt được mục tiêu này," — Giáo sư Mazyrin nói.

Nhưng, trên con đường này có rất nhiều cạm bẫy mà Việt Nam đang cố gắng để vượt qua thành công. Bây giờ Việt Nam tận dụng tối đa lợi thế cạnh tranh — lao động giá rẻ. Nguồn nhân lực Việt Nam tăng thêm 2% mỗi năm, nhanh hơn tốc độ tăng trưởng dân số, mà tỷ suất tăng dân số trung bình mỗi năm của Việt Nam là khoảng 1%. Độ tuổi trung bình của người lao động Việt Nam là 38 tuổi, trong nền kinh tế thế giới độ tuổi này được gọi là "thời vàng son". Tuổi thọ trung bình cao, tính tổ chức, kỷ luật lao động, động lực của người lao động, khả năng thực hiện các công việc nhạy cảm, đặc biệt là làm nghề lắp ráp điện tử, với mức lương thấp: tất cả điều này tạo điều kiện thuận lợi mà các công ty nước ngoài đuổi theo. Song, đây chỉ là những lợi thế tạm thời.

Dân số Việt Nam đang "già" đi rất nhanh. Nếu 10 năm trước đây mức lương trung bình tại các doanh nghiệp, ngay cả với sự tham gia của nước ngoài, là 30-40 USD, thì hiện nay chỉ số này lên đến 300-400 USD. Nếu xu hướng này tiếp tục thì sau 10 năm nữa các nhà đầu tư nước ngoài không còn quan tâm đến nguồn nhân lực Việt Nam. Đặc biệt là Việt Nam muốn phát triển các công nghệ tiên tiến và nâng cao trình độ học vấn, kết quả là sau 5-10 năm nữa phân khúc lao động giá rẻ sẽ bị thu hẹp và trên thị trường lao động Việt Nam sẽ xuất hiện thêm nhiều chuyên gia có trình độ cao."

Khối lượng đầu tư nước ngoài vào Việt Nam đang tăng lên, và nền kinh tế của đất nước này thậm chí không có khả năng "tiêu hóa" dòng vốnkhổng lồ, giáo sư Mazyrin nói tiếp. Khối lượng đầu tư cao ngất ngưởng, đặc biệt là đầu tư nước ngoài, gây ra sự mất cân bằng kinh tế vĩ mô, chẳng hạn như thâm hụt ngân sách liên tục, nợ công và nợ nước ngoài rất lớn. Ban lãnh đạo Việt Nam lo ngại về điều đó, vì thế đã thông qua  quyết định hạn chế dòng vốn đầu tư nước ngoài. Ngoài ra,trong 2-3 năm tới, nền kinh tế Việt Nam chắc chắn sẽ được công nhận là nền kinh tế thị trường, và nước này sẽ không còn nhận viện trợ không hoàn lại và các khoản vay ưu đãi rất lớn. Tất cả điều này sẽ làm giảm sức hấp dẫn của thị trường Việt Nam với các nhà đầu tư nước ngoài. Bên cạnh đó, các tập đoàn xuyên quốc gia trên thực tế bắt đầu xâm nhập vào các ngành kinh tế Việt Nam. Xu thế này đã bắt đầu với công nghiệp nhẹ, và đang lây lan sang cả nhóm ngành dịch vụ, mà quá trình đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế Việt Nam phụ thuộc vào ngành này. Sau khi các tập đoàn xuyên quốc gia giành lấy một miếng bánh lớn, sức hấp dẫn của nền kinh tế Việt Nam sẽ giảm đi.

Tuy nhiên, theo ý kiến của chuyên gia Nga, thậm chí nếu các nhà đầu tư nước ngoài ít quan tâm tới Việt Nam, điều đó sẽ không làm tổn thương nền kinh tế của đất nước này. Nhờ những cải cách có hiệu quả ở Việt Nam đã thành lập cơ sở vững chắc của nền kinh tế thị trường — đây là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, trong tầng lớp này bắt đầu xuất hiện những công ty lớn có thể chiếm chỗ của các tập đoàn đa quốc gia. Không phải ngẫu nhiên các tỷ phú Việt Nam đã lọt vào danh sách những người giàu nhất thế giới của Forbes. Phát huy nội lực và sức mạnh dân tộc là yếu tố quyết định có thể thay thế những lợi thế của lao động giá rẻ. Nhờ đó ở Việt Nam sẽ xuất hiện ngày càng nhiều các công ty thành công, và đây là bí quyết của "phép lạ kinh tế Việt Nam".

Trong khi đó, tính hiệu quả của nền kinh tế thị trường đang được củng cố nhờ các biện pháp của nhà nước và đảng cầm quyền, Việt Nam biết sử dụng linh hoạt các nguyên tắc của kinh tế xã hội chủ nghĩa có kế hoạch. Về mặt này Việt Nam là hình mẫu đối với nhiều quốc gia. Theo các chuyên gia, trong năm 2030 nền kinh tế Việt Nam sẽ đứng thứ 29, và đến năm 2050 sẽ lọt vào Top 20 nền kinh tế lớn nhất trên thế giới. Theo ý kiến của nhà kinh tế Nga, với tốc độ phát triển như hiện nay, nhờ chính sách kinh tế khôn ngoan của giới lãnh đạo Việt Nam, có mọi lý do để dự báo này trở thành hiện thực.