Họ để lại những dấu ấn sâu đậm trong cuộc chiến tranh vĩ đại giải phóng dân tộc. Nhưng trong số đó, tướng Nguyễn Văn Vịnh lại có thêm cả một "vế oan nghiệt" phía sau, "chữ tài liền với chữ tai một vần".
Ông từng được nhà nước phong hàm trung tướng từ năm 1959 (khi quân đội mới chỉ có 5 vị trung tướng). Ông nguyên là Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành T.Ư Đảng khóa 3, nguyên Thường trực Quân ủy T.Ư cùng các chức vụ khác ngày đó như Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Phó tổng tham mưu trưởng Quân đội nhân dân VN kiêm Chủ nhiệm Ủy ban Thống nhất T.Ư (hàm bộ trưởng). Thế nhưng phải hơn 8 năm sau với bao oan trái ập đến với mình, việc của ông mới được minh oan và Bộ Chính trị đã kết luận ông "không liên quan đến nhóm xét lại, chống Đảng" và được phục hồi chức vụ khi tuổi đã 59 (tháng 10.1977).
Những tưởng tướng Vịnh sẽ tiếp tục được làm việc và cống hiến cho sự nghiệp cách mạng, nhưng không may, ông lâm bệnh và sau đó gần một năm ông đã mất đột ngột khi đang được T.Ư cho đi chữa bệnh ở nước ngoài trước khi nhận nhiệm vụ mới.
Tướng Nguyễn Văn Vịnh sinh ngày 2.2.1918 tại vùng quê Nam Trực, Nam Định, mảnh đất sinh ra nhiều anh hùng hào kiệt, tao nhân mặc khách. Đến đầu xuân này, cũng là dịp ông tròn 100 năm sinh. Những đóng góp đặc biệt của ông trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ cũng như nỗi oan nghiệt mà vị tướng tài ba, đức độ phải chịu đựng thì quá ít người biết. Phải đến năm 2003, một nhóm bạn bè là các tướng lĩnh trong quân đội và cán bộ cao cấp hoạt động cùng thời với tướng Vịnh cùng với phu nhân của ông, bác sĩ Trương Thị Châu đã cho ra cuốn sách dày 400 trang viết về ông mang tên Tướng Nguyễn Văn Vịnh, như anh còn sống (NXB Thành phố Hồ Chí Minh, 2003) thì cuộc đời hoạt động cách mạng sôi nổi, phong phú trên nhiều lĩnh vực, con người nhân nghĩa của ông mới được đông đảo công chúng biết đến. Tuy nhiên, cuốn sách cũng không hề đề cập một dòng nào đến chuyện quá khứ với nỗi đau của ông nên người ta cũng không biết nguyên nhân ông bị oan là do đâu.
Luôn gắn bó với miền Nam yêu quý
Những người bạn chiến đấu năm xưa của tướng Vịnh đã kể lại trong cuốn sách viết về ông, thật súc tích và thấm đượm tình đồng đội qua hai cuộc kháng chiến.
Trong những năm đầu hoạt động cách mạng, ông bị Pháp bắt và bị đày ra Côn Đảo. Ông được cách mạng đón về cùng đợt với các đồng chí của mình như Lê Duẩn, Tôn Đức Thắng và các bạn tù chính trị khác.
Tháng 8.1948, Đảng tổ chức lại lực lượng kháng chiến ở Nam bộ, thành lập ra Khu 8. Ông được chỉ định làm Bí thư Khu ủy kiêm Chính ủy Khu 8, đồng thời là Ủy viên Xứ ủy Nam bộ (Bí thư Xứ ủy thời gian đó là ông Lê Duẩn).
Trung tướng Nguyễn Văn Tiên, nguyên Phó tư lệnh Quân chủng Phòng không — Không quân, nguyên Chính trị viên kiêm Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 307 nổi tiếng, hồi tưởng:
"Tôi nhiều lần được dự Đại hội Quân chính Khu 8, được nghe những lời phát biểu của anh Vịnh và qua những lần trực tiếp gặp anh, làm việc, tôi học tập được ở anh nhiều điều hay. Anh là người Chính ủy khu được cán bộ cấp dưới và bộ đội kính trọng, yêu mến vì anh có trí tuệ, hiểu biết sâu sắc về cách mạng giải phóng dân tộc, về chủ trương đường lối kháng chiến. Thái độ anh bao giờ cũng ôn tồn, nhã nhặn khi tiếp xúc với cấp dưới, lời lẽ có lý có tình, phân tích rõ ràng nên thuyết phục người nghe. Tình cảm gắn bó chân tình với mọi người".
Thành tích của Khu 8 trong nhiều năm chống Pháp là công lao của cả vạn cán bộ chiến sĩ vùng Đồng Tháp Mười. Song không thể không nhắc đến vai trò to lớn của các vị Tư lệnh Trần Văn Trà cũng như Chính ủy Nguyễn Văn Vịnh.
Ông Lê Đức Thọ, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư T.Ư Đảng, người từng giữ trọng trách Phó bí thư Xứ ủy Nam bộ, đã từng nhận xét với người bí thư (chức danh như trợ lý bây giờ) của mình là ông Dương Đình Thảo (sau này là Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy TP.HCM) rằng: "Anh Trà, anh Vịnh có công rất lớn trong lãnh đạo và xây dựng Khu 8 phát triển toàn diện và rất tốt. Vịnh với mình biết nhau từ hồi còn ở nhà tù Côn Đảo. Vịnh là cây văn nghệ tài lắm đấy!".
Thời gian từ 1952 — 1954, ông Vịnh được điều lên làm Phó tư lệnh, Thường vụ Phân khu ủy Phân liên khu Miền Đông, dưới quyền của Chính ủy Phạm Hùng (sau là Chủ tịch Hội đồng bộ trưởng). Đây cũng là giai đoạn nguyên Chủ tịch nước Lê Đức Anh đang làm Tham mưu trưởng Bộ Tư lệnh Phân liên khu dưới quyền ông Vịnh.
Nhắc đến những chi tiết này để muốn mọi người hiểu rõ thêm, tướng Vịnh là một người chỉ huy có cả một bề dày cống hiến cùng thời với nhiều vị lãnh đạo cao cấp nhất của Đảng và Nhà nước sau này.
Nguồn: Thanh Niên
