Hoan nghênh sự hiện diện của các vị khách cao cấp nước ngoài trong đó có Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev, người đứng đầu CHND Trung Hoa bày tỏ sự nhất quán của Bắc Kinh theo hướng gia tăng tính cởi mở của thị trường Trung Quốc.
Triển lãm-Hội chợ EXPO đầu tiên của Trung Quốc thu hút hơn 3.500 công ty từ 150 nước đến dự. Mối quan tâm đó là dễ hiểu: suốt thời gian dài, Trung Quốc vẫn luôn là nước xuất khẩu tầm thế giới, còn nhu cầu của thị trường trong nước chủ yếu tự mình đáp ứng. Để phát triển ngành công nghiệp nội địa và bảo vệ các công ty địa phương, chính quyền Trung Quốc đôi khi thiết lập rào cản thuế quan và hành chính với lối thâm nhập của các công ty nước ngoài vào thị trường Trung Quốc khổng lồ và đầy tiềm năng. Tuy nhiên xét theo tuyên bố của ban lãnh đạo đất nước, giờ đây tình hình đang đổi thay.
Trung Quốc đang chuyển sang mô hình phát triển cấp tiến và nỗ lực vươn lên cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu. Điều đó có nghĩa là nước này sẽ tăng cường nhập hàng hóa nước ngoài, nhấn vào phát triển những ngành công nghiệp có ưu thế so sánh. Những bước đi nhất định theo hướng này đã được thực hiện: Bắc Kinh giảm thuế suất trung bình cho 200 loại sản phẩm từ 17,7 xuống 7,7%. Năm ngoái, nhập khẩu của Trung Quốc tăng 15,9% lên đến 1,8 nghìn tỷ USD. Chính quyền Trung Quốc đặt ra nhiệm vụ trong 5 năm đưa khối lượng nhập khẩu lên 10 nghìn tỷ USD.
Dù sao chăng nữa, vẫn như trước đây, một số nước phàn nàn về hàng rào phi thuế quan đối với doanh nghiệp nước ngoài ở Trung Quốc. Tuần trước, các đại sứ của Pháp và Đức tại Trung Quốc đã công bố thư ngỏ bày tỏ sự lo ngại về những khó khăn mà các công ty châu Âu phải đối mặt khi muốn sát nhập đối tác Trung Quốc. Các nhà ngoại giao lưu ý rằng về phần mình thị trường châu Âu luôn mở cửa dành cho hoạt động sáp nhập và mua lại của Trung Quốc, và kêu gọi đáp ứng tương hỗ từ phía Bắc Kinh. "Kinh doanh quốc tế hoạt động ở Trung Quốc đang chờ đợi những biện pháp toàn diện để cải cách thị trường, giúp cải thiện môi trường đầu tư và giải quyết vấn đề tồn tại", — bức thư nói rõ.
Về nguyên tắc, Hoa Kỳ không gửi bất kỳ quan chức cấp cao nào đến EXPO Thượng Hải. Washington nhận định rằng nếu không có thay đổi cơ bản trong chính sách công nghiệp và thương mại của Trung Quốc, thì việc hóa giải những mâu thuẫn thương mại hiện tại cũng sẽ không dễ dàng.
Trong bài phát biểu tại lễ khai mạc Hội chợ-Triển lãm Thượng Hải, Chủ tịch Trung Quốc đã nói lên dự định kiên quyết của Bắc Kinh nhằm nâng cao tính cởi mở của nền kinh tế đất nước dành cho thế giới bên ngoài và kêu gọi Chính phủ các nước khác cùng chung bảo vệ nguyên tắc tự do thương mại. Ông Tập không trực tiếp nhắc đến rạn nứt thương mại giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. Tuy nhiên, thông điệp của người đứng đầu CHND Trung Hoa chủ yếu nhắm đến Hoa Kỳ, — như nhận xét của chuyên gia Li Kai từ Đại học Tài chính Sơn Tây trong cuộc phỏng vấn của Sputnik.
"Diễn từ của Chủ tịch Tập Cận Bình tại lễ khai mạc EXPO Thượng Hải, trong đó ông nói về việc gia tăng tính cởi mở của nền kinh tế đất nước, hiển nhiên là lời đáp trả nhất định đối với cuộc chiến thương mại Trung-Mỹ. Trước đó Hoa Kỳ đã gắn cho Trung Quốc tất cả các loại nhãn mác có thể của chủ nghĩa bảo hộ thương mại, bất tuân nguyên tắc thương mại quốc tế, rồi chủ nghĩa trọng thương trong kinh tế song hành với chủ nghĩa chuyên chế trong chính trị. Như vậy, Hội chợ-Triển lãm nhập khẩu quốc tế đầu tiên có quy mô cực kỳ lớn ở Thượng Hải và phát biểu của ông Tập Cận Bình là lời đáp thực tế cho những cáo buộc của phía Mỹ. Ông Tập Cận Bình lưu ý rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục duy trì sự cởi mở của thị trường và hoan nghênh sự hợp tác giữa Trung Quốc với các nước còn lại. Ngoài ra, đây là phản ứng với một số tuyên bố hòng làm suy yếu nền kinh tế Trung Quốc. Ông Tập nói: nền kinh tế Trung Quốc là đại dương rộng lớn chứ không phải là cái ao nhỏ. Bão táp có thể khuấy động ao hồ, nhưng không ăn thua gì với đại dương. Theo nghĩa bóng có thể hiểu là mặc dù Hoa Kỳ khá mạnh trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, nhưng chính quyền Bắc Kinh cũng đầy quyết tâm chiến lược".
Hội chợ-Triển lãm nhập khẩu đầu tiên ở Thượng Hải đang cho thấy: bất chấp một số phức tạp trong đối ngoại, nhưng các vấn đề thương mại khó lòng đe dọa được Trung Quốc. Hiện hữu thực tế là không ít công ty Mỹ đến tham gia EXPO Thượng Hải.
