Như hai giọt nước. Xác suất gặp những người xa lạ giống hệt nhau

MATXCƠVA (Sputnik) - Năm 2017, Josaya Martin người Mỹ trở nên nổi tiếng vì sự giống nhau đến mức khó tin với John Snow - nhân vật chính trong loạt phim "Trò chơi vương quyền". Một năm sau, ở một tài khoản Instagram Nga phát hiện bản sao chính xác của phu nhân Hoàng tử Anh Harry – cô Megan Markle xinh đẹp

Chẳng có gì là huyền bí trong sự trùng hợp như vậy, — các nhà khoa học khẳng định. Có giải thích hoàn toàn hợp lý cho những người xa lạ mà giống nhau như song sinh.

Một phần nghìn tỷ

Năm 2016, cô sinh viên Ireland Niam Genie khởi động chiến dịch trên mạng xã hội để tìm người giống mình. Chỉ qua vài tháng, cô đã làm quen với cô gái Mỹ Irene Adams, giống Genie như hai giọt nước. Xét nghiệm DNA cho thấy các cô gái mặc dù giống nhau rõ rệt nhưng chẳng hề có dây mơ rễ má họ hàng gì. Tổ tiên chung của họ từng sống cách đây đến…hơn 20 nghìn năm về trước.

Các nhà khoa học từ ĐHTH Adelaide (Australia) đã phân tích dữ liệu đo lường của khoảng bốn nghìn người và xác định tám thông số chính có thể dùng  để xác định mức độ tương tự của những người khác nhau. Trước hết, đó là khoảng cách giữa hai mắt, tai và lông mày, chiều dài mũi và chiều rộng của miệng.

Kết quả tính toán cho thấy xác suất có ít nhất một cặp người sống trên Trái đất ở đâu đó tách biệt mà tất cả tám thông số đều trùng khớp, là 1:135. Tuy nhiên, cơ hội gặp nhau của những người "song sinh khác cha khác mẹ" như họ là một phần nghìn tỷ.

Tương tự từ cách xa

Các nhà khoa học Australia có cách tiếp cận khá cứng rắn với định nghĩa "người giống nhau". Nếu khoảng cách giữa hai tai chỉ chênh nhau 1 cm, hai đối tượng sẽ không được coi là tương đồng. Nhưng bộ não con người có nhận thức khác về khuôn mặt.

Theo công trình nghiên cứu của các nhà thần kinh học Mỹ, hàng loạt khu vực trong não bộ của chúng ta chịu trách nhiệm về tiếp thu và nhận diện khuôn mặt chỉ được kích hoạt nếu có hình ảnh khuôn mặt cùng với hình ảnh cơ thể. Theo quan điểm của chuyên gia, điều đó cho phép diễn giải chính xác biểu cảm của khuôn mặt, bày tỏ của đôi mắt và trạng thái cảm xúc của một người. Khác với các hệ thống nhân tạo về nhận dạng khuôn mặt, chúng ta có thể xác định ra người quen ngay cả từ những hình ảnh bị bóp méo mạnh. Trong thí nghiệm của các nhà nghiên cứu Mỹ, nhóm tình nguyện viên đã nhận ra khuôn mặt của những nhân vật nổi tiếng, mặc dù hình ảnh của họ đã bị cố ý kéo giãn làm cho chiều rộng mặt chỉ còn bằng ¼ so với ban đầu. Nói cách khác, bộ não cảm nhận toàn bộ hình ảnh. Do đó, khác biệt nhỏ trong tỷ lệ các đường nét  phổ biến không ảnh hưởng gì đến kết quả khi cho là hai người giống nhau hay không.

Như các nhà nghiên cứu Anh đã xác minh, một người có khả năng nhớ trung bình khoảng 5.000 người khác. Những chỉ số cá nhân dao động từ 1.000 đến 10.000.  Và điều đó làm tăng đáng kể cơ hội nhận ra từ xa ai đó giống một người quen như anh em song sinh.

Tạc tượng khuôn mặt

Những đường nét quan trọng nhất trên khuôn mặt để nhận biết là mắt, miệng, mũi và lông mày. Tuy nhiên, sự hình thành những đường nét ấy hoàn toàn phụ thuộc vào gien, — như các nhà khoa học từ Cao đẳng Hoàng gia ở London đã phát hiện thấy.

Họ so sánh những đường nét tương tự và khác nhau ở cặp song sinh cùng trứng và những người  giống hệt nhau, rồi từ đó nhận thấy rằng với xác suất gần 100%  hình dạng và kích thước của chóp mũi, vị trí góc trong của mắt, xương gò má, vùng xung quanh miệng và hình đầu là do gien phân định.

Đó là những dữ liệu được khẳng định bởi kết quả nghiên cứu của nhóm chuyên viên khoa học quốc tế, cố gắng tìm hiểu xem gien nào tác động đến hình thái khuôn mặt, cho một khả năng giải thích về sự tồn tại của hai người giống hệt nhau. Các chuyên gia phân tích những bức ảnh thu được qua chụp cắt lớp-cộng hưởng từ bộ não của  các tình nguyện viên và chân dung ảnh của họ, để tạo ra bản đồ "những điểm xuất phát" trên khuôn mặt và định hướng khi xác định khoảng cách giữa các điểm. Sau đó, sử dụng cách tiếp cận phối hợp-gien để nghiên cứu gần 10.000 người châu Âu với sự trùng lặp độc lập với mục đích phát hiện phương án biến thể DNA liên quan đến sự hình thành khuôn mặt.

Các tình nguyện viên có diện mạo giống nhau được chia thành năm nhóm, và hóa ra những đặc điểm trên khuôn mặt khiến họ na ná nhau là kết quả công việc củacùng các phương án biến thể gien tương đồng. Nếu ở những người không phải là họ hàng, không có liên hệ huyết thống, mà những gien này bố trí trên cùng một chỗ — ở vị trí nhất định của nhiễm sắc thể, thì họ sẽ có cùng kiểu đường nét khuôn mặt.