Sự việc xảy ra tại bãi Cỏ Rong hôm 9-6, khiến chính quyền Manila tức giận và mở cuộc điều tra ngay lập tức, theo Hãng thông tấn AFP.
Trong thông cáo được phát đi ngày 12-6, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana đã chỉ trích tàu Trung Quốc "vô cảm" khi bỏ mặc các ngư dân Philippines trên chiếc tàu số hiệu F/B GIMVER1 sau vụ va chạm.
"Chúng tôi lên án bằng những ngôn từ mạnh mẽ nhất hành vi hèn nhát của tàu cá Trung Quốc và những người đi trên tàu đó, vì hành động bỏ mặc hàng chục ngư dân Philippines.
Đây không phải là điều mà một người có trách nhiệm hay tự nhận là thân thiện nên làm", ông Lorenzana nhấn mạnh, đồng thời kêu gọi phải có các hành động thông qua kênh ngoại giao để ngăn chặn tình trạng tương tự tái diễn.
Sau vụ va chạm với tàu Trung Quốc, 22 ngư dân Philippines phải nhảy xuống biển, và nếu không có tàu cá Việt Nam, chưa rõ tính mạng của những người này sẽ như thế nào.
"Chúng tôi cảm ơn thuyền trưởng và thủy thủ đoàn của tàu Việt Nam vì đã cứu 22 thuyền viên Philippines", bộ trưởng Quốc phòng Philippines bày tỏ niềm cảm kích.
Tàu hải cảnh Trung Quốc bị cáo buộc cố tình chạy nhanh để tạo sóng lớn gây khó khăn cho tàu Philippines ở bãi cạn Scarborough năm 2016
Bãi Cỏ Rong nằm cách đảo Palawan của Philippines khoảng 150km, có tiềm năng về dầu khí rất lớn, ước tính lên tới 5,4 tỉ thùng dầu thô và hàng tỉ m3 khí thiên nhiên. Năm 2011, Philippines cáo buộc tàu Trung Quốc đã có hành vi quấy rối một tàu khảo sát của nước này tại bãi Cỏ Rong.
Dù mối quan hệ giữa Trung Quốc và Philippines đã bớt đối đầu xung quanh vấn đề Biển Đông dưới thời Tổng thống Rodrigo Duterte, chính ông Duterte gần đây cũng phải thốt lên rằng ông thất vọng trước các hành động của Trung Quốc.
Trong những tháng gần đây, tàu cá Trung Quốc đã xuất hiện dày đặc xung quanh đảo Thị Tứ thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, nhưng bị Philippines chiếm đóng. Manila cáo buộc những tàu treo cờ Trung Quốc đã gây khó dễ cho các tàu cá Philippines tiến vào khu vực.
"Tôi yêu Trung Quốc, nhưng cách cư xử của họ khiến tôi phải hỏi một câu: Liệu một quốc gia tuyên bố chủ quyền với cả đại dương là đúng hay sai?', ông Duterte tỏ ra thất vọng trong một bài phát biểu hồi tháng 5.
Các tàu cá của Trung Quốc trên Biển Đông bị cáo buộc là lực lượng dân quân biển núp bóng. Trong cuộc họp báo ngày 11-6, Phó đô đốc Linda L. Fagan, chỉ huy lực lượng tuần duyên Mỹ tại Thái Bình Dương, cho biết Washington biết rõ Trung Quốc đã thành lập lực lượng dân quân biển, và đang theo dõi hoạt động của lực lượng này trong khu vực.
Quan chức Mỹ xác nhận Washington sẽ tiếp tục đưa tàu tuần duyên tới Biển Đông để đảm bảo một khu vực tự do về hàng hải và luôn rộng mở cho các nước.
