Ở đây nói về các thứ bệnh như tiêu chảy, viêm gan A, bệnh cúm, nhiễm trùng do rotavirus và norovirus, bệnh kiết lỵ. Các nghiên cứu cho thấy: trong cuộc chiến chống lại vi khuẩn, không phải tất cả các phương pháp đều là hữu ích và hiệu quả, một số phương pháp có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe.
Nhiễm trùng bàn tay
Vào năm 1848, bác sĩ Áo-Hung Ignaz Semmelweis đã đưa ra học thuyết về rửa tay dùng thuốc sát trùng trước khi làm thủ tục y tế. Ông đã ra lệnh cho các nhân viên của bệnh viện nơi ông làm việc phải rửa tay dùng "những thuốc nước chanh được khử trùng bằng clo" trước khi tiếp xúc với phụ nữ mang thai và phụ nữ chuyển dạ. Kết quả là, tỷ lệ tử vong do sốt sản đã giảm từ 18% xuống còn 1%.
Nhưng, hồi đó không chỉ những người bình thường mà cả cộng đồng y tế không thể hiện sự sẵn sàng chấp nhận những đổi mới như vậy. Bác sĩ Semmelweis đã bị sa thải khỏi bệnh viện, và học thuyết của ông về rửa tay dùng thuốc sát trùng đã bị chỉ trích tại các hội thảo khoa học. Một trận suy nhược thần kinh đã đẩy ông vào nhà thương điên, ở đó bác sĩ Semmelweis đã qua đời.
Ngày nay, không ai nghi ngờ sự cần thiết phải rửa tay. Tuy nhiên, chỉ một phần ba dân số thế giới rửa tay bằng xà phòng sau khi đi vệ sinh. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh châu Âu, thiệt hại hàng năm do việc người ta bỏ qua quy tắc này đạt gần 30 tỷ USD.
“Rửa tay bằng xà phòng là một cách hiệu quả để ngăn ngừa những mất mát này. Mỗi năm trên thế giới có hơn 1,4 triệu trẻ em chết vì tiêu chảy và viêm phổi. Tuy nhiên, các nhà nghiêu cứu đã phát hiện ra rằng, nếu cha mẹ rửa tay thường xuyên, tỷ lệ tử vong ở trẻ nhỏ bị nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính giảm 20%, số trẻ em bị nhiễm trùng đường ruột cấp tính - giảm 50%”, - bác sĩ Nikolai Briko, nhà dịch tễ học tại Bộ Y tế Nga, Trưởng khoa Dịch tễ học tại Đại học Sechenov cho biết.
Theo ông, trong năm ngoái tại Nga đã ghi nhận hơn ba trăm ổ dịch bệnh truyền nhiễm phát sinh do bàn tay bẩn. Khoảng 85% bệnh nhân là trẻ em.
"Đây không chỉ là nhiễm trùng đường ruột, mà còn những bệnh lây truyền qua không khí, qua giọt bắn. Tình trạng nhiễm trùng xuất hiện ở đường hô hấp trên, nhưng, tác nhân gây bệnh cũng có thể xuất hiện trên các vật thể trong môi trường, trên tay. Các loại enterovirus, rhinovirus, adenovirus, virus cúm tồn tại trên các bề mặt trong thời gian dài. Do đó, việc rửa tay là rất quan trọng để ngăn chặn sự lây lan của mầm bệnh, lây nhiễm cho người khác và thậm chí lây nhiễm cho bản thân mình", - bác sĩ Nikolai Briko nói.
Thực hành vệ sinh hiệu quả
Chỉ có việc rửa tay bằng xà phòng mới có thể diệt trừ các vi sinh vật và vi khuẩn gây bệnh. Sau khi rửa tay bằng xà phòng trên da chỉ còn lại 8% vi khuẩn nguy hiểm, chủ yếu là Enterococcus, Escherichia coli (E. coli) và Salmonella. Nếu bạn chỉ rửa tay không dùng xà phòng thì số lượng vi trùng giảm xuống còn 23%.
Các nhà khoa học từ Đại học Michigan (Hoa Kỳ) phát hiện ra rằng, chỉ có 5% cư dân rửa tay đúng cách - bằng xà phòng trong thời gian ít nhất 15-20 giây. Khoảng một phần ba chỉ rửa tay bằng nước sau khi đi vệ sinh, và 10% - không rửa tay. Hơn nữa, hóa ra đàn ông còn lười rửa tay hơn phụ nữ - sau khi đi vệ sinh, 15 % nam giới không rửa tay (phụ nữ chỉ có 7%). Các nhà khoa hóc rút ra kết luận này sau khi quan sát 3.749 tình nguyện viên.
Trước khi nấu và ăn cơm, nhiều người cũng không chú ý đặc biệt đến việc rửa tay sạch. Trong cuộc thí nghiệm của các nhà khoa học Mỹ, chỉ có 36% tình nguyện viên (trong tổng số 383 người) đã rửa tay đúng cách trước khi làm bánh burger gà tây. Đa số tình nguyện viên không rửa tay đúng theo tiêu chuẩn - trong 20 giây, hoặc không lau tay ướt bằng khăn khô. Kết quả là, trên da bàn tay của 81% tình nguyện viên phát hiện mầm bệnh không được ghi nhận ở đầu thí nghiệm.
Nghi ngờ về độ an toàn
Cần phải lưu ý rằng, trên thực tế không có sự khác biệt giữa việc rửa bằng xà phòng thông thường và xà phòng diệt khuẩn. Các nhà khoa học Hàn Quốc đã so sánh tác dụng của hai loại xà phòng đối với 20 chủng vi khuẩn - bao gồm E. coli, streptococcus và staphylococcus. Hóa ra, trong điều kiện thực tế, 0,3% triclosan được thêm vào xà phòng diệt khuẩn không có đủ thời gian để tác động lên các vi khuẩn, vì người ta rửa tay trong thời gian không quá 20 giây. Ngoài ra, xà phòng thông thường tác động hiệu quả hơn lên một số loại vi khuẩn - ví dụ, Enterococcus faecalis và Staphylococcus aureus. Tuy nhiên, xà phòng diệt khuẩn hoạt động lâu hơn – trong thời gian 9 giờ sau khi rửa tay, số lượng vi khuẩn trên tay là ít hơn so với xà phòng thông thường.
Kết quả của các nghiên cứu tương tự khác xác nhận rằng, xà phòng kháng khuẩn không hiệu quả lắm trong việc tiêu diệt mầm bệnh. Đồng thời, xà phòng này làm tăng nguy cơ phát triển các chủng vi khuẩn gây bệnh với cơ chế đề kháng kháng sinh. Và staphylococcus trong mũi và cổ họng góp phần vào sự lây lan của nhiễm trùng tụ cầu khuẩn.
Những hậu quả khó chịu khác của việc sử dụng xà phòng diệt khuẩn có chứa triclosan là dị ứng ở trẻ em và thanh thiếu niên, suy giảm chức năng cơ bắp và thậm chí tiêu diệt nhiều tế bào trong cơ thể con người.
Hơn nữa, hóa chất triclocarban (TCC) được coi là một thay thế cho triclosan cũng không an toàn. Các nhà khoa học từ Hoa Kỳ cho rằng, triclocarban tích lũy trong cơ thể có thể được truyền lại từ người mẹ sang con cái. Các nhà nghiên cứu đã xác nhận rằng, nếu trong cơ thể con chuột có chất này, nó sinh những con non nặng cân.
Ngoài ra, triclocarban cũng góp phần vào sự phát triển các vi khuẩn với cơ chế đề kháng kháng sinh.
