Mất cân bằng giới tính nghiêm trọng: Đàn ông Việt Nam sẽ khó có vợ
Các chuyên gia đã đưa ra con số đáng báo dộng, dự kiến đến năm 2050, Việt Nam sẽ thiếu khoảng 4,3 triệu cô gái. Tình trạng mất cân bằng giới tình này đồng nghĩa với việc sẽ có tương đương 4,3 triệu đàn ông Việt Nam có thể sẽ phải “ế” vợ, hoặc nhập khẩu cô dâu.
Tại Hội nghị truyền thông về dân số và phát triển- buổi trao đổi cung cấp thông tin đến báo chí cuối năm 2019, nhiều chuyên gia đã bày tỏ mối quan tâm lo ngại về những vấn đề hệ trọng liên quan đến tình hình dân số, mất cân bằng giới tính khi sinh, xu hướng già hóa dân số cũng như nguy cơ Việt Nam sẽ bị thiếu nữ giới nghiêm trọng.
Tại Hội nghị, ông Nguyễn Văn Tân, nguyên Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng Cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, Bộ Y tế cảnh báo về tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ở Việt Nam.
Theo số liệu chuyên gia công bố, hiện tượng mất cân bằng giới tính khi sinh ở Việt Nam tăng nhanh và rất nghiêm trọng.
Cụ thể, trên thế giới, chỉ có 14-15 nước thuộc các khu vực Đông Á, Nam Á, Đông Nam Á xảy ra tình trạng như trên. Các nước khác xuất hiện vấn đề này từ thập kỷ 80 nhưng riêng ở Việt Nam, đến năm 2006 mới thấy rõ tình trạng này với tỷ lệ là 109 bé trai/100 bé gái. Đến năm 2013 đã có 113 bé trai/bé gái và 2018 có 114,5 bé trai/100 bé gái. Vừa qua, tỷ lệ này giảm xuống 111/100, nhưng vẫn là mức cao.
Theo các chuyên gia, đây là hệ quả của việc coi trọng con trai, lựa chọn giới tính thai nhi. Xét toàn châu Á, Việt Nam chỉ đứng sau Trung Quốc với tỷ lệ 117-118 bé trai/100 bé gái. Ở quốc gia đông dân nhất thế giới này, tỷ lệ mất cân bằng giới tính đã có lúc lên tới gần 140/100. Theo Quỹ dân số Liên hợp quốc, tỉ lệ sinh tự nhiên luôn ở mức 102-107 bé trai/100 bé gái, khi đến tuổi trưởng thành, tỉ lệ này sẽ tự cân bằng về 100/100 do tỉ lệ bé trai bị tử vong lớn hơn bé gái.
Nhiều cơ quan và tổ chức đã công bố số liệu cho biết, hiện thế giới đang thiếu 150-175 triệu phụ nữ trong độ tuổi trưởng thành, phần lớn nằm ở Trung Quốc (thiếu 30-40 triệu), kế đó là Án Độ. Dự kiến đến năm 2060, tại Trung Quốc và Ấn Độ cứ 100 phụ nữ thì có tới 160 nam giới trong độ tuổi kết hôn.
“Nếu tình trạng này tiếp tục diễn ra, đến năm 2050, ít nhất chúng ta sẽ dư thừa 2,3 triệu và cao nhất là 4,3 triệu đàn ông không có khả năng kết hôn”, ông Nguyễn Văn Tân, nguyên Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng Cục Dân số- Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế) khẳng định tại Hội nghị.
Theo vị chuyên gia, vấn đề này cũng xảy ra ở hàng loạt các nước láng giềng của Việt Nam như Trung Quốc, Đài Loan, Hàn Quốc…
Các chuyên gia nhận định, hiện tượng xuất xuất khẩu cô dâu Việt Nam đi một số nước châu Á là một trong những hệ lụy trực tiếp của tình trạng thừa nam, thiếu nữ. Theo nguyên Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng Cục Dân số- Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế), sự mất cân bằng về giới tính kéo theo những hậu quả khó lường về các vấn nạn xã hội. Đàn ông Việt Nam sẽ khó lấy vợ. Tình trạng thiếu phụ nữ sẽ nảy sinh ra những vấn nạn như mua bán trẻ em gái, mua bán phụ nữ, mại dâm.
Hiện tại, các nước mất cân bằng giới tính khi sinh giải quyết bằng cách “nhập khẩu cô dâu”. Còn Việt nam đang “xuất khẩu cô dâu” đến nhiều nước vì phụ nữ Việt Nam vốn được đàn ông nhiều nước rất yêu thích.
Theo số liệu các chuyên gia công bố, ước tính Việt Nam “xuất khẩu” khoảng 130 ngàn cô dâu đi Đài Loan, 180.000 cô dâu đi Hàn Quốc. Trung Quốc là thị trường thu hút cô dâu lớn nhất song không thể thống kê được vì họ đi theo nhiều con đường, trong đó có cả đường tiểu ngạch.
Đáng chú ý, theo ông Nguyễn Văn Tân, trong tương lai, Việt Nam chưa biết phải nhập khẩu cô dâu ở đâu cũng như gánh nặng về mặt kinh tế là rất đáng suy ngẫm.
“Các nước “nhập khẩu” cô dâu của Việt Nam nhưng từ năm 2033 trở đi, chính chúng ta phải đi nhập cô dâu. Nhưng ‘nhập khẩu' cô dâu ở đâu? Chưa nhìn thấy thị trường nào cả. Muốn mua phải có tiền mới mua được, nhưng gia đình bình thường lấy đâu ra tiền nên có người nói, có lẽ tương lai Việt Nam sẽ phải nhập khẩu cô dâu từ châu Phi. Các nước xung quanh đều có trình độ mặt bằng kinh tế như chúng ta, vì vậy để “nhập khẩu” được cô dâu cũng phải giá rất cao”, ông Nguyễn Văn Tân nêu vấn đề.
Nguyên nhân mất cân bằng giới tính và giải pháp nào cho Việt Nam?
“Hiện nay, nhiều gia đình lựa chọn đứa con trai để nối dõi tông đường, nhưng chính những đứa con trai sau này lại khó thực hiện được khả năng nối dõi tông đường vì không có phụ nữ để kết hôn. Chúng ta phải làm thay đổi giá trị văn hóa có tính cổ truyền là coi trọng con trai, đàn ông và giao cho đàn ông nhiệm vụ hương khói mà không giao cho con gái”, ông Nguyễn Văn Tân nhấn mạnh.
Ngoài ra, còn có một nguyên nhân quan trọng khác nữa là do hạn chế mức sinh.
“Với sự phát hiện của khoa học đã có những kỹ thuật có thể phát hiện sớm giới tính của thai nhi khi chỉ mới 1-2 tuần tuổi. Vì thế, chúng ta cần ngăn việc nhập khẩu công nghệ chỉ nhằm mục tiêu xác định giới tính thai nhi”, nguyên Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng Cục Dân số- Kế hoạch hóa gia đình.
Trên thực tế và theo quy định của pháp luật, Việt Nam nghiêm cấm các hình thức lựa chọn giới tính thai nhi như sàng lọc tinh trùng, siêu âm, chẩn đoán, phá thai vì lý do giới tính, nếu có vi phạm sẽ bị xử phạt rất nặng, có thể bị tịch thu giấy phép hành nghề vĩnh viễn. Tuy nhiên, thực tế những sai phạm này vẫn diễn ra nhưng hầu hết không bắt được.
“Trong phòng siêu âm nhỏ, chỉ có bác sĩ và bệnh nhân, họ nói gì với nhau ai mà biết được, ai kiểm chứng được? Vì vậy, để xử lý tình trạng này là quá khó. Hầu như không thể xử lý nổi”, vị chuyên gia cho biết.
Chia sẻ về giải pháp lâu dài, ông Nguyễn Văn Tân nhấn mạnh, cần nâng cao vị thế của phụ nữ trong mọi lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội làm giá trị bình đẳng giới ngày càng cao.
Nguyên Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng Cục Dân số- Kế hoạch hóa gia đình lấy ví dụ như ở Hàn Quốc đã từng có thời điểm tình trạng mất cân bằng giới tính nghiêm trọng, cũng như ở Trung Quốc trước đó, có khi tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh lên tới 140 bé trai/100 bé gái. Tuy nhiên, sau 15 năm, quốc gia này đã kiểm tốt đưa về tỷ lệ 106 bé trai/ 100 bé gái.
“Khi hỏi kinh nghiệm của Hàn Quốc, họ trả lời có thể do thực hiện tốt việc nâng cao vị thế phụ nữ. Phụ nữ chủ động tài chính hơn, có quyền quyết định cuộc đời mình, từ đó, thay đổi việc sinh đẻ tự nhiên, không lựa chọn giới tính”, ông Tân cho biết.
Bên cạnh đó, vị chuyên gia nhấn mạnh đến yếu tố tuyên truyền, làm thay đổi nhận thức của người dân, đó là sự vào cuộc của cả một hệ thống.
Tuyên truyền vận động làm thay đổi giá trị về bình đẳng giới, làm thế nào coi con trai cũng như con gái, coi phụ nữ cũng như đàn ông trong mọi mặt xã hội để không lựa chọn giới tính khi sinh.
