Vào tuần trước, tại buổi chiêu đãi những người tham gia Hội nghị thượng đỉnh kinh doanh tại Sydney, Đại sứ Hoa Kỳ tại Úc Arthur Culvahouse lưu ý rằng, Úc "đang ở tiền tuyến trong cuộc cạnh tranh chiến lược lớn của thời đại chúng ta". Hoa Kỳ, Úc và những nước cùng chí hướng cần phải chiến thắng trong cuộc cạnh tranh chiến lược này, nhà ngoại giao nói. Để có như vậy, ông kêu gọi Canberra mở rộng chiến lược “Pacific step-up” (đẩy mạnh Thái Bình Dương) từ Châu Đại Dương đến Đông Nam Á. Đại sứ nhấn mạnh rằng, tại các cuộc tham vấn tiếp theo giữa Mỹ và Úc ở cấp bộ trưởng ngoại giao và bộ trưởng quốc phòng, hai bên sẽ tập trung nỗ lực để "tăng cường hơn nữa" chiến lược “Pacific step-up” ở khu vực các quốc đảo Thái Bình Dương.
U.S. Ambassador to Australia Arthur Culvahouse calls on the Australian government to expand its Pacific Step-Up strategy to Southeast Asia. @abcnews https://t.co/LB0pPaTziI pic.twitter.com/VoJ0vQnYkl
— AMTI (@AsiaMTI) March 12, 2020
Các cuộc tham vấn Úc-Mỹ ở định dạng 2 + 2 được tổ chức hàng năm. Vòng 29 đã được tổ chức vào tháng 8 năm ngoái tại Sydney. Chiến lược “đẩy mạnh Thái Bình Dương” của Úc đã được thông qua vào năm 2016 dưới thời Thủ tướng Malcolm Turnbull. Văn kiện này xác định cách tiếp cận của chính phủ Úc đến sự tương tác kinh tế và chiến lược với các quốc đảo Thái Bình Dương. Các nhà quan sát cho rằng, chiến lược này trước hết nhằm mục đích duy trì sự cân bằng trong khu vực để đối trọng ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc.
Về phần mình, Trung Quốc đã ký kết Chương trình hành động với tám quốc đảo Thái Bình Dương. Điều này đã xảy ra vào tháng 10 năm 2019 tại Diễn đàn hợp tác phát triển kinh tế Trung Quốc và các đảo quốc Thái Bình Dương lần thứ ba diễn ra tại Apia, thủ đô Samoa. Tài liệu ghi lại sự hỗ trợ của các quốc gia này cho dự án cơ sở hạ tầng Trung Quốc "Vành đai và Con đường".
Chinese Vice Premier Hu Chunhua attended the third China-Pacific Island Countries Economic Development and Cooperation Forum in Apia, Samoa, and delivered a congratulatory message from Chinese President Xi Jinping https://t.co/gkFsJtZIoL pic.twitter.com/TmDp125wtJ
— China Xinhua News (@XHNews) October 21, 2019
Nhận xét về lời tuyên bố của Đại sứ Mỹ, tập đoàn ABC News của Úc lưu ý rằng, Hoa Kỳ đang thúc giục Úc mở rộng chiến lược “Pacific step-up”, vì Hoa Kỳ đang đối phó với ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực. Về phần mình, Thời báo Brisbane lưu ý rằng, tại Úc có những lo ngại về khả năng của Hoa Kỳ đóng vai trò tích cực trong khu vực trong bối cảnh cuộc chiến chống lại corona virus. Tác giả bải báo nói lên ý kiến này sau cuộc hội đàm giữa Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo và Ngoại trưởng Úc Marise Payne.
Tại cuộc đàm phán ở Washington, hai bên đã thảo luận không chỉ về các biện pháp chống lại dịch bệnh, mà còn về việc tăng cường vai trò của Úc trong khu vực. Bà Marise Payne đã đến thăm Hoa Kỳ để tham dự lễ khởi công đóng tàu USS Canberra, chiếc tàu chiến duy nhất của Hải quân Mỹ mang tên thủ đô một nước ngoài.
"There is no closer friendship." - @POTUS announces a new @USNavy vessel - the USS Canberra! This is the the only U.S. naval vessel to be named for a city outside of the U.S.!#USwithAus #SideBySide #Canberra @secnav76 pic.twitter.com/ZOSlIOPerc
— US Embassy Canberra (@USAembassyinOZ) February 24, 2018
Úc muốn đóng một vai trò mà Hoa Kỳ giao cho họ ở Đông Nam Á, nhưng, khẳ năng của họ bị hạn chế. Chuyên gia Su Tipin của Trung tâm Nghiên cứu Úc tại Học viện Ngoại ngữ Tây An nói trong cuộc phỏng vấn của Sputnik:
“Úc muốn đóng vai trò này vì họ đang can thiệp vào các vấn đề của Biển Đông, đôi khi còn tích cực hơn cả Hoa Kỳ. Là một cường quốc khu vực, Úc coi Nam Thái Bình Dương là một khu vực nằm trong phạm vi ảnh hưởng của họ. Canberra có nhu cầu mở rộng ảnh hưởng ở Đông Nam Á, bao gồm cả Indonesia.Úc có thị trường nội địa nhỏ, vì thế họ có nhu cầu khai thác các sàn giao dịch quốc tế rộng lớn hơn.
Do đó, Úc rất quan tâm đến sáng kiến của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, chưa chắc Úc có đủ khả năng để đóng vai trò này. Cơ cấu công nghiệp của họ không hoàn hảo và danh mục xuất khẩu bị hạn chế. Đây chủ yếu là tài nguyên khoáng sản và hải sản mà các nước Đông Nam Á cũng có rất nhiều. Các ngành công nghiệp quan trọng của Úc chưa phát triển mạnh, vì thế họ khó có thể tăng cường ảnh hưởng ở Đông Nam Á và đóng một vai trò mà Hoa Kỳ giao cho họ”.
Mỹ đang bị thua trong sự cạnh tranh với Trung Quốc ở Đông Nam Á, vì vậy họ mong đợi sự hỗ trợ từ Úc sẽ tăng lên. Tuy nhiên, ý muốn của Mỹ tăng cường vai trò của Úc với tư cách là nước giúp họ trong cuộc đối đầu với Trung Quốc sẽ gặp phải những tình huống khách quan có thể ngăn Úc đi vào quỹ đạo chống Trung Quốc, ông Dmitry Mosyakov, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Đông Nam Á, Úc và Châu Đại Dương thuộc Viện Phương Đông của Viện Hàn lâm Khoa học Nga, nói trong cuộc phỏng vấn của Sputnik:
“Trong tình huống này, Úc phải đối mặt với một lựa chọn rất khó khăn. Trung Quốc là đối tác kinh tế quan trọng của họ, trong khi Hoa Kỳ thua kém Trung Quốc về mọi phương diện thương mại và đầu tư tại Úc. Trung Quốc và Úc đã thiết lập khu vực thương mại tự do, hiệp định này cho phép họ nhanh chóng tăng khối lượng thương mại song phương. Do đó, ý muốn của Hoa Kỳ kéo nước đồng minh thân cận nhất ở Thái Bình Dương và đặc biệt là ở Đông Nam Á xích lại gần hơn Mỹ mâu thuẫn với lợi ích của Úc, vì Canberra coi Trung Quốc là đối tác chứ không phải đối thủ”.
Ông Dmitry Mosyakov nhận xét rằng, xét theo mọi việc, Úc sẽ không vượt qua những ranh giới nhất định để làm xấu đi mối quan hệ với Trung Quốc, dù Hoa Kỳ đang thúc giục họ làm như vậy. Chuyên gia lưu ý rằng, lời kêu gọi của Đại sứ Hoa Kỳ tại Úc xuất phát từ Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ. Một trong những mục tiêu của chiến lược này là tăng cường hợp tác quân sự giữa Hoa Kỳ, Úc, Nhật Bản và Ấn Độ. Trung Quốc có thái độ tiêu cực đối với chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, do đó, Úc sẽ cố gắng duy trì sự cân bằng lực lượng và lợi ích hiện có, bất chấp ý muốn và nỗ lực tích cực của Trump để thúc đẩy chiến lược khu vực của mình, ông Dmitry Mosyakov lưu ý.
