Tuy không phải nhà đầu tư lớn nhất tại Việt Nam, nhưng trong một số lĩnh vực, Thái Lan lại có cách để nắm thị phần chi phối. Đó là kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1976 và Luật Đầu tư nước ngoài sửa đổi có hiệu lực vào năm 1992, các doanh nghiệp lớn của Thái Lan liên tục rót vốn vào thị trường Việt Nam. Trong thập kỷ gần nhất, dòng vốn đầu tư trực tiếp vào Việt Năm tăng bình quân 13% mỗi năm.
Xét về quy mô cũng như số vốn, Thái Lan khá khiêm tốn với lũy kế chưa tới 13 tỷ USD, so với con số 70 tỷ USD từ các nhà đầu tư Hàn Quốc hay 60 tỷ USD từ Nhật Bản. Thậm chí khá bất ngờ khi Thái Lan chưa năm nào đứng trong top 5 nhà đầu tư lớn nhất. Tuy nhiên do đầu tư tập trung vào từng lĩnh vực, người Thái luôn biết cách chiếm thị phần chi phối tại hầu hết các doanh nghiệp Việt.
Lĩnh vực chăn nuôi
Nỗi bật nhất là trong lĩnh vực chăn nuôi, C.P Group của Thái đã khẳng định vị thế đứng đầu ở Việt Nam nhiều năm gần đây. Được thành lập vào năm 1921 tại Bnagkok, Tập đoàn C.P (Charoen Pokphand Group) hiện là một trong những doanh nghiệp lớn nhất Thái Lan ở lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp và chế biến thực phẩm.
Doanh nghiệp này chiếm thị phần lớn trong cả ba lĩnh vực thức ăn chăn nuôi (Feed), trang trại (Farm) và chế biến thực phẩm (Food) với 3 giai đoạn nổi bật:
- Công ty TNHH Chăn Nuôi C.P Việt Nam được thành lập từ năm 1993 và xây nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi tại tỉnh Đồng Nai.
- Năm 2009, C.P Việt Nam hợp nhất với Công ty TNHH Charoen Pokphand Việt Nam trở thành Công ty C.P Vietnam Livestock Corporation.
- Năm 2011 đổi tên thành Công ty cổ phần Chăn nuôi C.P Vietnam.
Theo công bố từ lãnh đạo tập đoàn, CP Group Việt Nam hiện nắm 32% thị phần mặt hàng thịt gà và 20% đối với mặt hàng xúc xích tại Việt Nam. Tham vọng của doanh nghiệp trong thời gian tới sẽ gia tăng thị phần chế biến thực phẩm trong nước lên khoảng 40%.
Thành công tên thị trường bán lẻ khi mua lại Nguyễn Kim và Big C
Nhắc đến Thái Lan, không thể nào không nói đến lĩnh vực thế mạnh là bán lẻ với 2 cái tên nổi bật nhất Central Group và TCC Group, hiện đang nắm giữ những chuỗi siêu thị có quy mô lớn nhất thị trường.
Central Group, tập đoàn thuộc sở hữu của gia đình Chirathivat, gia tộc giàu thứ tư tại Thái Lan với khối tài sản 9,5 tỷ USD, theo Forbes. Khởi đầu tại Việt Nam thông qua việc phân phối các thương hiệu SuperSports, Crocs, New Balance và sau đó là chuỗi Robins năm 2014. Tuy nhiên, tập đoàn này chỉ thực sự tạo ra tầm ảnh hưởng trong ngành bán lẻ khi thực hiện loạt thương vụ thâu tóm giai đoạn 2015-2016.
Năm 2015, thông qua Power Buy, Central Group sở hữu 49% cổ phần của đơn vị sở hữu chuỗi siêu thị điện máy Nguyễn Kim. Cũng trong năm này, tập đoàn Thái Lan mua lại chuỗi siêu thị Lan Chi, đơn vị bán lẻ tập trung vào thị trường chưa được khai thác là khu vực nông thôn miền Bắc Việt Nam. Năm 2016, vượt qua nhiều đối thủ lớn như Saigon Co.op, TCC Group, Central Group thành công mua lại chuỗi BigC Việt Nam từ Tập đoàn Casino (Pháp) với giá trị thương vụ hơn 1 tỷ USD.
TCC Group cũng không kém cạnh khi thâu tóm chuỗi bán sỉ Metro Cash & Carry Việt Nam (nay đổi tên thành MM Mega Market) đầu năm 2016 với giá 655 triệu USD. Trước thương vụ này, năm 2012, TCC đã mua lại 65% cổ phần để nắm chi phối tại Thái An - công ty mẹ của Phú Thái Group, đổ tiền thực hiện thương vụ mua lại chuỗi cửa hàng tiện lợi Family Mart và đổi tên thành B'mart.
Lĩnh vực sản xuất, chế tạo với sở hữu 20 công ty con trong 5 năm
Trong lĩnh vực công nghiệp, chế biến, chế tạo, SCG Group là cái tên đình đàm nhất. Ban đầu, tập đoàn này tập trung vào mảng phân phối và thương mại, nhưng sau đó nhanh chóng mở rộng thông qua việc thâu tóm các doanh nghiệp đầu ngành.
Thương vụ lớn nhất đây nhất là khi SCG Packaging (SCGP thuộc SCG Group) mua 70% cổ phần của Công ty Sản xuất Nhựa Duy Tân, một trong những doanh nghiệp đứng đầu thị trường Việt Nam về các sản phẩm bao bì nhựa cứng. Sau khi thâu tóm thêm Nhựa Duy Tân, SCG đã sở hữu 8 công ty trong mảng bao bì với tổng doanh thu vượt ngưỡng 10.000 tỷ đồng ở mảng này.
Chỉ trong 5 năm gần đây, nhiều đơn vị đầu ngành khác của Việt Nam cũng về tay doanh nghiệp Thái Lan này với hơn 20 công ty con tại Việt Nam, tập trung vào ba mảng kinh doanh chính là xi măng - vật liệu xây dựng (SCG Cement – Building Materials), hóa dầu (SCG Chemicals) và bao bì (SCG Packaging).
Thực phẩm đồ uống quen thuộc ThaiBev
Năm 2020, mặc dù chịu tác động của đại dịch Covid-19, lợi nhuận sau thuế của Sabeco chỉ giảm hơn 8%, đạt 4.937 tỷ đồng. Ngoài ra, Fraser & Neave (F&N), doanh nghiệp cũng thuộc quyền kiểm soát của tỷ phú Charoen Sirivadhanabhakdi và đang là cổ đông ngoại lớn nhất tại Vinamilk, với tỷ lệ chỉ đứng sau cổ đông Nhà nước.
Lĩnh vực năng lượng tái tạo
Một lĩnh vực đang nổi lên gần đây là năng lượng, đặc biệt là điện mặt trời, cũng thu hút sự tham gia của những doanh nghiệp Thái Lan.
Super Energy Corporation, một doanh nghiệp từ Thái Lan, từ cách đây ba năm đã đầu tư thông qua hình thức mua cổ phần loạt dự án điện mặt trời tại Ninh Thuận, An Giang... Cuối tháng 3/2020, doanh nghiệp này công bố thông tin trên Ủy ban Chứng khoán Thái Lan (SET) thông báo chi hơn 456 triệu USD để đầu tư mua cổ phần 4 dự án nhà máy điện mặt trời (Lộc Ninh 1,2,3,4) tại Bình Phước.
Hai nhà máy điện mặt trời TTC 1 và TTC 2 tại Tây Ninh do Tập đoàn Thành Thành Công và Tập đoàn Năng lượng Gulf (Thái Lan) hợp tác đầu tư, vận hành từ giữa năm 2019. Khi đó tập đoàn Thái Lan sở hữu 49% vốn nhưng trong lần thay đổi gần nhất, Gulf đã tăng mức nắm giữ lên 90%.
Theo các chuyên gia, so với các doanh nghiệp từ châu Âu, Hàn Quốc, Nhật, các tập đoàn Thái Lan được đánh giá có một số ưu thế hơn do vị trí địa lý, sự tương đồng về văn hóa. Các doanh nghiệp này khi đã đầu tư thường nắm quyền chi phối nhằm định hướng lại hoạt động kinh doanh và tập trung vào những doanh nghiệp đầu ngành, hoặc những doanh nghiệp có lợi thế.
