Kabul sụp đổ: cuộc sống tại thủ đô Afghanistan như thế nào sau khi Taliban* xuất hiện

Tối 15 tháng Tám, sau khi cựu tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani bỏ trốn khỏi đất nước, các tay súng phong trào Taliban* cực đoan (bị cấm ở Nga) đã kéo cờ trên dinh tổng thống ở Kabul, chiếm giữ hoàn toàn thành phố.

Taliban* tuyên bố thiết lập toàn quyền kiểm soát tất cả các cơ quan nhà nước ở thủ đô, dinh tổng thống, cũng như tổ chức các cuộc tuần tra ban đêm tại thành phố. Taliban* chiếm đóng tòa nhà đài truyền hình nhà nước, kêu gọi cư dân "bình tĩnh” qua sóng truyền hình.

Các nhà báo phương Tây đưa tin quân đội và cảnh sát Afghanistan đã không còn duy trì sự kiểm soát tình hình ở Kabul: chính Taliban* đã thực hiện quyền này. Sau đó, đại diện chính thức phong trào Zabihullah Mujahid nói Taliban* đã thiết lập quyền kiểm soát toàn bộ lãnh thổ thủ đô Afghanistan.

"An ninh ở Kabul do chúng tôi kiểm soát hoàn toàn. Lực lượng chúng tôi đã chiếm hết các khu vực thành phố, sẽ sớm thiết lập các đội tuần tra ban đêm", ông nói.

"Sự kiện phát triển bất ngờ"

"Hôm qua, đã có cuộc đánh giá, tổng kết quá trình và kết quả làm việc của Mỹ ở Afghanistan trong hơn 20 năm qua", một nguồn tin trong Bộ Ngoại giao Nga nói với Sputnik Afghanistan. Theo nhà ngoại giao, sự phát triển sự kiện "hóa ra bất ngờ đối với tất cả mọi người".

"Đây là một đội quân hiệu quả và một tổng thống mất năng lực đã bỏ trốn khỏi đất nước,  - ông nói. - Cái chính là không có đổ máu và các hành động quân sự, ngoại trừ những cái lẻ tẻ. Mọi thứ diễn ra một cách bình yên".

Dòng tiền của Ghani

 Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani chạy trốn khỏi Kabul với những chiếc xe chở đầy tiền. Tất cả những gì không thể mang theo, họ bỏ lại trên đường băng, Nikita Ishchenko - thư ký báo chí Đại sứ quán Nga tại Kabul, nói với Sputnik:

"Bốn chiếc ô tô chất đầy tiền, họ cố nhét tiền vào chiếc trực thăng, nhưng không phải tất cả đều nhét vừa. Và một số tiền đã nằm lại trênsân bay".

Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani

© REUTERS / Afghan Presidential Palace

Hỗn loạn tại sân bay Kabul

Kể từ tối Chủ nhật, hàng nghìn người Afghanistan đổ về sân bay Kabul - nhiều người thậm chí không mang theo hộ chiếu. Tình hình leo thang vào sáng ngày 16 tháng 8: Quân đội Mỹ nổ súng vào những người Afghanistan đang cản trở cuộc di tản. Vụ nổ súng và tai nạn được cho là đã giết chết ít nhất 5 người. Hơn nữa, mạng xã hội còn tràn ngập những cảnh quay kỳ lạ hơn - ba người Afghanistan, đang bám vào thiết bị hạ cánh của một chiếc máy bay Không quân Mỹ đang cất cánh, rơi khỏi máy bay và rơi xuống đất tử vong.

Các đại diện cảnh sát Afghanistan đến hiện trường vụ tấn công vào cổng chính của sân bay quốc tế Hamed Karzai ở Kabul, Afghanistan

© AP Photo / Massoud Hossaini

Ngân hàng không phát ra tiền

Từ hôm qua, người dân cả nước túc trực gần các ngân hàng với hy vọng rút được tiền từ tài khoản. Cư dân địa phương nói với Sputnik rằng các ngân hàng ở Kabul đã đóng cửa. Sahra Karimi  -  giám đốc công ty Afgha Film, đăng dòng tweet vào ngày hôm qua, nói cô cũng không thể rút tiền.

Taliban surrounded Kabul, I were to bank to get some money, they closed and evacuated;

I still cannot believe this happened, who did happen.

Please pray for us, I am calling again:

Hey ppl of the this big world, please do not be silent , they are coming to kill us. pic.twitter.com/wIytLL3ZNu

Theo người dân địa phương nói với Sputnik, Ngân hàng Da Afghanistan Bank sẽ bắt đầu hoạt động trở lại vào ngày mai.

Các cư dân thành phố nói với Sputnik Afghanistan về tình hình hiện tại ở thủ đô.

** Walid, một cư dân của Kabul

"Hôm nay là ngày đầu tiên Taliban* cai trị đất nước. Ban đầu, không ai kịp hiểu chuyện gì đang xảy ra, ai cũng bàng hoàng. Có rất nhiều tin tức giả, mọi người bỏ chạy ra sân bay. Chúng tôi nghe nói máy bay chở theo 20 000 hành khách đến Canada. Thậm chí, người ta còn bỏ cả gia đình, lao ra sân bay mà không có hành lý, giấy tờ. Vẫn còn là một mớ hỗn độn ở đó. Trên mạng xã hội và kênh truyền hình, Taliban* tuyên bố họ sẽ giám sát sự an toàn của người dân, đưa các ngân hàng và tổ chức vào diện được bảo vệ. Mọi người có thể trở lại làm việc và nếu cần, hãy liên hệ với Taliban*".

Nhân viên an ninh Afghanistan ở Kabul

© AP Photo / Rahmat Gul

"Bây giờ mọi người đang trở lại làm việc, xe hơi chạy qua các đường phố. Mọi người tỉnh táo lại và cố gắng sống một cuộc sống bình thường. Cho đến nay, họ làm tất cả những gì đã hứa. Sau cuộc gặp với đại diện Bộ Y tế và Bộ Giáo dục Afghanistan, Taliban* khẳng định nhân viên trường học và bệnh viện có thể hoạt động trở lại, các bác sĩ và giáo viên có thể quay trở lại công việc của mình, cũng như nhân viên của các cơ sở khác. Có những người làm sai, đánh người, đột nhập vào nhà. Có những hành động như vậy về phía Taliban*. Mặc dù Taliban* nói đó không phải là họ, nhưng những người này đi cùng với họ. Hành vi này khiến người dân lo lắng. Taliban* đối xử với mọi người ở mỗi quận theo cách khác nhau".

** Fahim, cư dân Kabul:

"95% cửa hàng, cửa hiệu, siêu thị, cửa hàng nhỏ lẻ đóng cửa. Trường học, ngân hàng, cơ quan chính phủ nói chung đóng cửa. Phụ nữ, trẻ em và thanh niên ở trong nhà. Trên đường phố chủ yếu là những người trung tuổi. Có một tình huống xấu ngày hôm qua. Khi tôi trở về nhà vào đêm qua, có rất nhiều người Pashtun nhốn nháo nói ngôn ngữ của họ. Họ ở khắp mọi nơi. Không biết họ đến từ đâu. Tình hình không tệ. An ninh được thiết lập. Không ai bị động chạm đến. Cho đến nay không có hạn chế hoặc lệnh gì mới, chẳng hạn như để râu dài đối với nam giới, hoặc mặc quần áo, kể cả đối với phụ nữ. Các thủ lĩnh (Taliban*) vẫn chưa đến Kabul. Hiện tại mọi thứ đều trong tầm kiểm soát. Hai nghìn người, đàn ông, phụ nữ và trẻ em, có mặt tại sân bay Karzai mà không có giấy tờ và đồ đạc. Họ muốn rời đi. Không ai bắt họ phải đi, một số người đã bị giết. Trước đó có tin cho biết Canada sẽ sơ tán 20 000 người Afghanistan, vì vậy họ đã đến sân bay với hy vọng được đưa đi".

Quân đội Afghanistan ở Kabul

© REUTERS / Stringer

** Fatima - công dân Nga, sống ở Kabul:

"Chúng tôi được khuyên nên ở nhà trong 2-3 ngày. Chồng tôi không đi đâu cả. Mọi người đều sợ hãi. Các khu chợ, cửa hàng hầu hết đóng cửa. Đai học, trường học - mọi thứ đều đóng cửa. Abdullah Abdullah (cựu lãnh đạo Hội đồng Hòa giải Quốc gia Tối cao - theo Sputnik) nói rằng tốt hơn hết nên ở trong nhà 2-3 ngày. Các máy bay cất cánh suốt đêm hôm qua. Vào buổi sáng nay cũng vậy. Tôi ngại đi ra ngoài. Internet hoạt động, nhưng người ta nói muốn ngắt nó đi. Điện có liên tục".

* Tổ chức khủng bố bị cấm ở Nga.

** Tên đã được thay đổi vì lý do bảo mật.