Đồng nhân dân tệ tăng giá có khiến Việt Nam lo lắng?

Việc đồng Nhân dân tệ tăng giá sẽ khiến nhập khẩu của các nước khác vào thị trường Trung Quốc được hưởng lợi khi giá hàng nhập khẩu từ các nước khác quy ra đồng Nhân dân tệ rẻ đi. Điều này thúc đẩy nhập khẩu từ các nước khác vào Trung Quốc, trong đó có Việt Nam.

Tuy nhiên, điều này cũng gây ra phản ứng ngược khi việc xuất hàng bằng USD với giá rẻ và nhận về Nhân dân tệ giá cao có thể khiến doanh nghiệp chịu lỗ do chênh lệch tỷ giá. Ngoài ra, do Việt Nam chưa sản xuất được một số sản phẩm công nghiệp phụ trợ, việc nhập khẩu với giá cao sẽ khiến sản phẩm khi đến tay người dùng cuối tăng lên.

Đồng Nhân dân tệ mạnh lên

Xung đột tại Ukraina leo thang đã tiếp tục đẩy giá nguyên liệu thô lên cao. Trong bối cảnh đó, các nhà xuất khẩu Trung Quốc bắt đầu lo ngại về sụt giảm lợi nhuận khi đồng Nhân dân tệ (CNY) mạnh lên so với đồng USD.

Jason Ding, một doanh nhân kinh doanh phụ tùng ô tô đến từ Quảng Đông, Trung Quốc cho rằng, sẽ là khá khó hiểu khi đồng Nhân dân tệ vẫn tăng giá mạnh, bất chấp khả năng đồng USD mạnh lên do Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) tăng lãi suất.

Với chi phí nguyên vật liệu tăng cao, giá sản phẩm phụ tùng ô tô cũng phải tăng theo. Tuy nhiên, anh không muốn tiếp tục tăng giá sản phẩm bởi lo ngại sẽ khó cạnh tranh được với các đối thủ.

“Chúng tôi đã nghĩ đến việc giữ đồng USD và chờ tỷ giá hối đoái thả nổi, nhưng bây giờ chúng tôi phải chuyển phần lớn về Nhân dân tệ. Sự cạnh tranh ở đây rất khốc liệt. Chúng tôi chỉ tăng giá xuất xưởng của sản phẩm khoảng 5% trong khi giá nguyên liệu đầu vào đã tăng vọt”, Jason Ding chia sẻ.

Nhằm tránh các rủi ro ngoại hối, nhiều nhà xuất khẩu Trung Quốc quyết định chuyển đổi doanh thu về đồng Nhân dân tệ. Nếu đồng Nhân dân tệ giảm giá so với USD, các nhà xuất khẩu sẽ giữ đồng nội tệ của Mỹ. Trường hợp đồng Nhân dân tệ tiếp tục mạnh lên so với USD, một số mặt hàng xuất khẩu của Trung Quốc sẽ trở nên kém cạnh tranh hơn, làm tăng áp lực tăng chi phí sản xuất lên các nhà xuất khẩu.

Trên thực tế, đồng Nhân dân tệ đã tăng giá so với USD kể từ đầu năm 2021, vào khoảng 6,56 CNY/USD hồi tháng 4/2021 đến 6,315 CNY/USD gần đây.

Tờ South China Morning Post đưa tin, Zheng Bo, người sáng lập công ty sản xuất mũ bảo hiểm xe đạp thông minh Livall có trụ sở tại Thâm Quyến chia sẻ, doanh nghiệp của ông có thể thua lỗ nếu đồng Nhân dân tệ mạnh lên.

Theo ông, chuỗi cung ứng của Trung Quốc vẫn giữ lợi thế tuyệt đối, bởi Đông Nam Á hiện chưa có chuỗi cung ứng nào có thể sản xuất mũ bảo hiểm thể thao thông minh cao cấp.

“Vì vậy, vào tháng 12/2021, chúng tôi đã tăng giá xuất xưởng cho thị trường Liên minh châu Âu từ 5 - 10% và vẫn có các đơn đặt hàng như mong đợi. Nhưng chúng tôi đang phải theo dõi chặt chẽ giá logistics và đồng Nhân dân tệ cho hoạt động kinh doanh của mình”, ông Zheng cho biết.

Trung Quốc có vẻ đang cảnh giác hơn với sức mạnh của đồng Nhân dân tệ trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraina, với lo ngại nó có thể gây ra nhiều biến động trên thị trường ngoại hối. Việc giữ đồng Nhân dân tệ ổn định là điều kiện tiên quyết để nước này tăng trưởng xuất khẩu, vốn là yếu tố quan trọng với tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc.

Hồi năm ngoái, Trung Quốc đã chứng kiến dòng chảy vốn mạnh mẽ qua nhiều kênh khác nhau bao gồm thương mại, đầu tư trực tiếp nước ngoài, thị trường trái phiếu và cổ phiếu, từ đó thúc đẩy nhu cầu đối với đồng Nhân dân tệ.

Tập đoàn tài chính Macquarie Capital ghi nhận, trong năm 2021, thặng dư thương mại hàng hóa ở Trung Quốc đạt 555 tỷ USD, có tổng mức cao thứ hai trong lịch sử.

Tuần này, đồng Nhân dân tệ đã tăng giá lên mức cao nhất kể từ tháng 4/2018. Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đang cho thấy sự cảnh giác với trước đà tăng giá này.

Chủ tịch Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc Hu Xiaolian nhận định, PBOC đã cảnh báo chống lại “diễn biến một chiều” với tỷ giá hối đoái của đồng Nhân dân tệ và nâng tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với tiền gửi ngoại hối của các ngân hàng lên 2 lần trong năm ngoái, nhằm hạn chế đà tăng của đồng Nhân dân tệ so với USD.

Trong khi đó, Công ty phân tích và dự báo toàn cầu Oxford Economics cho rằng, các nhà hoạch định chính sách sẽ không ngại khi đồng Nhân dân tệ giảm giá, bởi nó sẽ giúp thúc đẩy xuất khẩu trong bối cảnh kinh tế suy thoái hiện nay. Tuy nhiên, cái người ta lo ngại là tác động lan tỏa của việc FED thắt chặt chính sách đối với các nền kinh tế mới nổi.

Trong 2 báo cáo tiền tệ hàng quý gần đây nhất, PBOC cũng bày tỏ lo ngại về việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ tăng lãi suất có thể kích hoạt dòng tiền chảy ra từ các thị trường mới nổi. Theo các nhà phân tích, Bắc Kinh có thể triển khai các biện pháp tiếp theo nếu cần để giữ đồng Nhân dân tệ ổn định. Dự báo, năm 2022 có thể sẽ là một năm đầy bất ổn đối với các nhà xuất khẩu của Trung Quốc.

Doanh nghiệp Việt Nam bị ảnh hưởng thế nào?

Việc đồng Nhân dân tệ tăng giá sẽ khiến nhập khẩu của các nước khác vào thị trường Trung Quốc được hưởng lợi, trong khi giá hàng nhập khẩu từ các nước khác quy ra đồng Nhân dân tệ rẻ đi. Điều này thúc đẩy nhập khẩu từ các nước khác vào Trung Quốc, trong đó có Việt Nam.

Tuy nhiên, việc đồng Nhân dân tệ tăng giá cũng tác động lớn đến việc nhập khẩu, ví dụ như với các sản phẩm công nghiệp phụ trợ, là các sản phẩm Việt Nam chưa sản xuất được. Từ đó, các doanh nghiệp phải nhập khẩu vẫn phải mua nếu giá cao. Cùng với việc chi phí vận chuyển tăng cao, sản phẩm khi đến tay người dùng cuối sẽ tăng khoảng 10%.

Ngoài ra, việc xuất khẩu cũng gặp khó khi nhiều khả năng doanh nghiệp xuất khẩu sang Trung Quốc càng to nguy cơ lỗ càng lớn. Nguyên nhân là do Việt Nam chủ yếu nhập khẩu nguyên liệu thô, nguyên liệu tinh từ thị Trung Quốc bằng USD (giá rẻ), sau đó xuất ngược thành phẩm trở lại. Khi đó, việc xuất hàng bằng USD với giá rẻ và nhận về Nhân dân tệ giá cao sẽ khiến doanh nghiệp chịu lỗ do chênh lệch tỷ giá.

Theo CEO Capital Nguyễn Minh Tuấn, trong năm 2022, tỷ giá USD/VND có thể sẽ không tăng liên tục, mà sẽ có thời điểm giảm. Do đó, các doanh nghiệp cần lựa chọn thời điểm hợp lý để sử dụng các công cụ phái sinh nhằm tránh rủi ro tỷ giá.

Cụ thể, nếu tỷ giá USD/VND có xu hướng tăng, các doanh nghiệp cần phải có phương án mua ngoại tệ kỳ hạn, nhưng phải cân đối giữa chi phí kỳ hạn và đánh giá mức tăng.

“Theo quan điểm của tôi, việc lãi suất liên ngân hàng đang rục rịch tăng trở lại thì giá kỳ hạn sẽ không còn rẻ nữa. Do đó, nếu mua ngoại tệ kỳ hạn, thì doanh nghiệp sẽ phải mua sớm ngay từ bây giờ. Riêng với doanh nghiệp xuất khẩu, nếu tỷ giá USD/VND càng tăng, thì doanh nghiệp càng có lợi nên sẽ không phải quá quan ngại”, ông Tuấn phân tích.

Ngân hàng không chia cổ tức tiền mặt

Theo Ngân hàng Nhà nước, trong 2 tháng đầu năm, thị trường tiền tệ, tín dụng tương đối ổn định. Tín dụng cuối tháng 1 tăng 2,74%. Đến 25/2/2022, tín dụng tăng 2,52% (VND tăng 2,34%, ngoại tệ tăng 3,96%). Như vậy tín dụng đã có sự giảm nhẹ trong tháng 2/2021.

Huy động vốn vẫn tiếp tục tăng trưởng chậm hơn so với tốc độ tăng trưởng tín dụng. Đến 25/2, huy động vốn đã tăng lên 1,29% (VNĐ tăng 1,30%, ngoại tệ tăng 1,24%) so với cuối năm 2021.

Bất chấp xu hướng thu hẹp nới lỏng tiền tệ, tăng lãi suất trên toàn cầu, Ngân hàng Nhà nước vẫn giữ nguyên các mức lãi suất điều hành, duy trì nguồn vốn chi phí thấp để tổ chức tín dụng có điều kiện giảm lãi suất cho vay hỗ trợ khách hàng phục hồi sản xuất kinh doanh.

Ngân hàng Nhà nước cũng tiếp tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng chủ động cân đối khả năng tài chính để áp dụng lãi suất cho vay hợp lý; triệt để tiết giảm chi phí hoạt động, không chia cổ tức bằng tiền mặt trong năm 2022, tập trung mọi nguồn lực để giảm lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân vượt qua khó khăn.

Ngân hàng Nhà nước yêu cầu các tổ chức tín dụng cân đối nguồn vốn, hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên theo chủ trương của Chính phủ, cho vay phục vụ nhu cầu đời sống, tín dụng tiêu dùng với mức lãi suất hợp lý.

Bên cạnh đó, tạo điều kiện thuận lợi để khách hàng có thể tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng; kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro như đầu tư, kinh doanh bất động sản, chứng khoán, các dự án BOT, BT giao thông, hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp. Quán triệt chủ trương của Chính phủ và ngân hàng Nhà nước về hạn chế tình trạng đô-la hóa trong nền kinh tế khi cho vay bằng ngoại tệ.

Về vấn đề tỷ giá, Ngân hàng Nhà nước điều hành linh hoạt theo hướng công bố tỷ giá trung tâm biến động linh hoạt hàng ngày phù hợp với diễn biến thị trường trong và ngoài nước, cân đối kinh tế vĩ mô, tiền tệ và mục tiêu chính sách tiền tệ.

Đến nay, thị trường ngoại tệ trong nước nói chung đang hoạt động ổn định, thanh khoản thị trường diễn ra bình thường, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong những tháng cuối năm và dịp Tết Nguyên đán được đáp ứng đầy đủ, kịp thời.