Chính phủ đề xuất tăng giờ làm thêm, Quốc hội chưa gật đầu

Chính phủ đề xuất nâng số giờ làm thêm trong một tháng của người lao động – từ không quá 40 giờ lên thành không quá 72 giờ/tháng.

Tuy nhiên, Ủy ban Xã hội của Quốc hội cho rằng, nới trần giờ làm thêm từ không quá 40 giờ lên thành không quá 72h là “quá cao và chưa đủ cơ sở khoa học”, đi ngược xu hướng tiến bộ phát triển khoa học công nghệ, tăng lương, giảm giờ làm.

Đề xuất tăng giờ làm

Chiều ngày 10/3, tại phiên họp thứ 9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét dự thảo Nghị quyết về thời giờ làm thêm trong một tháng và trong một năm của người lao động.

Tờ trình Chính phủ đề xuất nâng giới hạn số giờ làm thêm trong một tháng quy định tại điểm b khoản 2 Điều 107 Bộ Luật Lao động khi sử dụng người lao động thỏa thuận với người lao động về việc làm thêm giờ - từ không qua 40 giờ lên thành không quá 72 giờ.

Đồng thời, tổng số giờ làm thêm của người lao động không quá 300 giờ trong 1 năm mà không bị giới hạn nhóm ngành, nghề, công việc hoặc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 107 Bộ luật Lao động.

Bộ trưởng Lao động Thương binh Xã hội Đào Ngọc Dung nhấn mạnh, điều 107 Bộ luật Lao động quy định làm thêm không quá 40 giờ mỗi tháng, một số ngành, nghề, công việc (như dệt may, da, giày, chế biến thủy hải sản) được làm thêm từ trên 200 giờ đến 300 giờ mỗi năm.

Theo ông Đào Ngọc Dung, Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương đã nhận được đề xuất của các doanh nghiệp, hiệp hội, mong muốn được thỏa thuận với người lao động làm thêm giờ để phục hồi sản xuất, bù cho khoảng thời gian phải ngừng việc.

Căn cứ vào chính sách về làm thêm giờ cũng là một trong những giải pháp góp phần hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động, nên Chính phủ đề xuất nâng số giờ làm thêm trong một tháng của người lao động từ không quá 40 giờ lên không quá 72 giờ và số giờ làm thêm trong một năm của người lao động là không quá 300 giờ, “được áp dụng cho tất cả các ngành, nghề, công việc”.

Bộ trưởng Dung nhấn mạnh, thậm chí, có một số Hiệp hội có ý kiến đề xuất tăng giới hạn làm thêm giờ từ 300 giờ lên 400 giờ trong một năm.

Về thời gian áp dụng, Chính phủ cho biết, Dự thảo Nghị quyết được xây dựng trong bối cảnh “đặc biệt” và “cấp bách”.

Nội dung quy định tại dự thảo Nghị quyết là khác so với Bộ luật Lao động năm 2019, theo đó về nguyên tắc, việc thực hiện chính sách tại dự thảo Nghị quyết chỉ nên thực hiện trong một thời gian ngắn, thích hợp để giải quyết những vấn đề cấp bách, cấp thiết.

Quang cảnh phiên họp

© Ảnh : Doãn Tấn - TTXVN

Bên cạnh đó, theo điểm 3.8 Nghị quyết số 30/2021/QH15, các biện pháp quy định tại các điểm 3.3, 3.4 Nghị quyết số 30/2021/QH15 được thực hiện cho đến hết ngày 31 tháng 12 năm 2022 và báo cáo Quốc hội về việc áp dụng các biện pháp đặc biệt này tại kỳ họp gần nhất.

Do đó, thời gian áp dụng chính sách này là kể từ thời điểm Nghị quyết được ký ban hành đến thời điểm các biện pháp quy định tại điểm 3 của Nghị quyết số 30/2021/QH15 ngày 28/7/ 2021 hết hiệu lực thi hành.

“Quá rộng và quá cao”

Phát biểu nêu ý kiến thẩm tra sơ bộ, Ủy ban Xã hội của Quốc hội đồng tình với quan điểm của Chính phủ về sự cần thiết ban hành Nghị quyết quy định về biện pháp hết sức đặc biệt này “như là một giải pháp tình thế và chỉ áp dụng trong một thời gian ngắn”.

Thường trực Ủy ban Xã hội và Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội thống nhất, việc Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết về nội dung này theo trình tự, thủ tục rút gọn là có cơ sở và phù hợp, báo cáo thẩm tra nêu rõ.

Tuy nhiên, với đề xuất cụ thể về nới trần giờ làm thêm – nâng giới hạn về thời giờ làm thêm, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội bà Nguyễn Thúy Anh cho hay, Thường trực Ủy ban Xã hội cho rằng, việc áp dụng mức trần 300 giờ cho tất cả các ngành, nghề, công việc là “quá rộng” và “chưa có đầy đủ cơ sở khoa học”.

Theo bà Thúy Anh, cơ quan soạn thảo chưa cung cấp đầy đủ cơ sở khoa học, thực tiễn và kinh nghiệm quốc tế về tăng thời giờ làm thêm do tác động của dịch Covid-19, chưa đánh giá tác động đầy đủ của việc nâng mức trần này đến sức khỏe, an toàn lao động của người lao động.

Đặc biệt là phụ nữ, người khuyết tật, người cao tuổi, người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi và những người làm các nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.

“Việc tăng này là quá cao, tăng 180% so với quy định tại Bộ luật Lao động năm 2019 và tăng 240% so với Bộ luật Lao động năm 2012 (quy định 30 giờ), tương ứng với 9 ngày làm việc bình thường”, bà Nguyễn Thúy Anh cho biết.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội, việc tăng thời giờ làm việc sẽ có ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe, an toàn lao động của người lao động, ảnh hưởng đến thời gian chăm sóc con cái, gia đình, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh.

“Người lao động không đủ thời gian nghỉ ngơi, phục hồi sức khỏe, tái tạo sức lao động và việc tăng này đi ngược với xu hướng tiến bộ, phát triển khoa học, công nghệ, tăng lương, giảm giờ làm”, bà Anh nhấn mạnh.

Do đó, để bảo đảm sức khỏe, an toàn lao động cho người lao động, Thường trực Ủy ban Xã hội đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát các đối tượng nói trên và rà soát các ngành, nghề, công việc, trường hợp khác mà việc tăng mức trần thời giờ làm thêm sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, không đáp ứng được yêu cầu làm việc…

Theo đó, sẽ quy định (theo hướng loại trừ) các đối tượng không áp dụng mức trần 300 giờ làm thêm trong năm.

“Việc áp dụng mức trần 300 giờ cho tất cả các ngành, nghề, công việc là quá rộng, cơ quan soạn thảo chưa cung cấp đầy đủ cơ sở khoa học, thực tiễn và kinh nghiệm quốc tế về tăng thời giờ làm thêm do tác động của dịch COVID-19”, bà Anh nói.

Thường trực cơ quan thẩm tra còn lưu ý rằng, vấn đề thời giờ làm thêm đã được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận và cân nhắc rất kỹ trong quá trình xem xét, thông qua Bộ luật Lao động năm 2019.

Tăng giờ làm thêm tối đa là 60 giờ?

Đa số ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng, để bảo đảm về mặt sức khỏe, an toàn lao động cho người lao động và không đi ngược với xu hướng tiến bộ, phát triển khoa học, công nghệ, tăng lương, giảm giờ làm nên đã biểu quyết giữ như quy định của Bộ luật Lao động năm 2012 giới hạn thời giờ làm thêm tối đa là 200 giờ (điểm c, khoản 2 Điều 107 của Bộ luật Lao động năm 2019).

Đồng thời, làm thêm 300 giờ thì chỉ áp dụng đối với một số ngành, nghề, công việc, trường hợp cụ thể (được quy định tại khoản 3 Điều 107), đồng thời, phải thông báo bằng văn bản cho cơ quan chuyên môn về lao động thuộc UBND cấp tỉnh/thành phố.

Đối với đề xuất nâng giờ làm – nới trần giờ làm của người lao động, theo Thường trực Ủy ban Xã hội, tồn tại hai luồng ý kiến.

Những người đồng tình với quan điểm của Chính phủ cho rằng, đây là biện pháp kịp thời và cần thiết để đẩy nhanh quá trình kinh doanh sản xuất, phục hồi kinh tế, hỗ trợ người lao động nâng cao thu nhập sau thời gian dài đình trệ vì dịch bệnh.

Ở chiều ngược lại, những người không ủng hộ việc nâng giới hạn về thời giờ làm thêm trong tháng từ 40 giờ lên 72 giờ, mà đề xuất chỉ nên nâng giới hạn làm thêm giờ lên mức 56 giờ (tương ứng với 7 ngày làm việc bình thường - 8 giờ/ngày) hoặc maximum là mức 60 giờ để tương ứng với tăng giờ làm thêm trong năm từ 200 lên 300 giờ (150%) và chỉ áp dụng đối với ngành, nghề, công việc, trường hợp được làm thêm tối đa 300 giờ một năm.

Tiếp đó, hầu hết các ý kiến ở Thường trực Ủy ban Xã hội cũng như các ý kiến tham gia thẩm tra của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban đều nhất trí với loại ý kiến thứ hai và cho rằng, đề xuất nâng giới hạn về thời giờ làm thêm trong tháng từ không quá 40 giờ lên không quá 72 giờ là chưa có đầy đủ cơ sở khoa học.

Do đó, Thường trực Ủy ban Xã hội đề nghị chỉ nâng mức trần thời gian làm thêm theo tháng lên 150%, tương ứng từ 40 giờ lên 60 giờ, và chỉ áp dụng đối với đối tượng đã được quy định mức trần làm thêm trong năm là 300 giờ. Đồng thời, Thường trực Ủy ban đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu, quy định về việc giới hạn số tháng liên tục được áp dụng mức trần tối đa (2 hoặc 3 tháng).

Được biết, sau quá trình thảo luận, thẩm định, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét, thông qua dự thảo Nghị quyết về tăng giờ làm thêm trong một tháng và trong một năm của người lao động trong đợt hai của phiên họp thứ 9 vào ngày 24/3 tới đây.