Doanh nghiệp Việt 'kẻ khóc, người cười' với tình hình Nga - Ukraina

HÀ NỘI (Sputnik) - Tình hình giữa Nga và Ukraina vẫn chưa có dấu hiệu “hạ nhiệt”, nền kinh tế thế giới “quay cuồng” trước những ảnh hưởng mà biến động địa chính trị tại khu vực này. Việt Nam cũng không phải ngoại lệ. Tuy nhiên, một câu hỏi luôn được đặt ra là, trong nguy có cơ, vậy Việt Nam liệu có cơ hội trong bối cảnh này?

Giá nguyên liệu tăng cao, cạnh tranh suy giảm

Giá dầu tăng sốc, giá niken tăng dựng đứng. Giá vàng nhảy múa. Giá thức ăn chăn nuôi tăng chóng mặt... Đó là những cụm từ được nhắc nhiều trong những ngày gần đây.

Hiển nhiên, điều này gây khó khăn rất nhiều cho các doanh nghiệp tại Việt Nam do giá dầu tăng trên thị trường thế giới sẽ kéo giá nhiên liệu ở thị trường nội địa tăng lên, làm tăng chi phí sản xuất và phân phối nhiều mặt hàng của các doanh nghiệp, cũng như chi phí tiêu dùng của người dân.

Theo đánh giá của các chuyên gia cho thấy, nếu giá nhiên liệu tăng 10% thì GDP giảm 0,5% và lạm phát tăng 0,4%.

Là một doanh nghiệp xuất khẩu mặt hàng bánh tráng, bún, miến, phở sang Nga và Ukraina, đến nay, Công ty TNHH Xuất nhập khẩu thực phẩm Duy Anh (Duy Anh Foods) vẫn chưa xuất được 4 container hàng do tình hình chiến sự giữa Nga và Ukraina.

Lãnh đạo Duy Anh Foods cho biết, trước khi chiến sự nổ ra, công ty vẫn đều đặn xuất các mặt hàng trên và có 6 đối tác tại hai thị trường này. Tuy nhiên, với tình hình hiện tại thì Duy Anh Foods cũng không thể xác định được thời điểm xuất hàng.

“Chúng tôi đã ký được hợp đồng mua nguyên liệu cho nhà máy nhằm giảm rủi ro về giá. Tuy nhiên, khi mà giá xăng dầu ngày càng cao, chi phí đầu vào cho sản xuất sẽ tăng, làm giảm sức cạnh tranh” - Ông Lê Duy Toàn, Giám đốc điều hành Duy Anh Foods chia sẻ với báo chí.

Không chỉ ngành xuất nhập khẩu thực phẩm của Việt Nam đang chịu sức ép lớn từ biến động địa chính trị, mà nhập khẩu gỗ cũng đang “lao đao”.

Theo phản ánh của các doanh nghiệp gỗ, giá gỗ nguyên liệu mua từ châu Âu đang tăng vọt do các loại gỗ từ Nga không thể xuất sang khu vực này. Các doanh nghiệp tại châu Âu cũng đang trữ lại một lượng lớn nguyên liệu gỗ, thay vì đẩy mạnh xuất khẩu như mọi năm, càng khiến cán cân cung cầu mất cân đối.

“Gỗ tròn hay gỗ xẻ đều đang tăng giá và được dự đoán sẽ tiếp tục tăng do ảnh hưởng từ giá xăng dầu. Thêm vào đó, giá cước vận chuyển sẽ gây thêm thách thức cho doanh nghiệp” - Ông Võ Quang Hà, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Tân Vĩnh Cửu cho biết.

Thiếu hụt container rỗng và thời gian vận chuyển kéo dài gấp 4-5 lần so với trước khủng hoảng cũng là nguyên nhân tiếp theo khiến doanh nghiệp gỗ Việt Nam lo ngại.

Việc phương Tây và EU áp dụng lệnh trừng phạt đối với Nga đã tạo ra hệ lụy gián tiếp với các doanh nghiệp Việt Nam. Do nguyên liệu mua trực tiếp từ Nga hoặc thông qua một nước trung gian cũng gặp rủi ro khi các quốc gia có đối tác nhập khẩu ban hành lệnh trừng phạt, cấm giao thương với Nga.

Với lượng nhập khoảng 5-6 triệu m3 gỗ quy tròn mỗi năm, những tác động tiềm tàng đối với ngành gỗ là rất lớn. Đầu tiên có thể kể đến là các doanh nghiệp Việt Nam sẽ phải cạnh trạnh khốc liệt với doanh nghiệp các nước khác về nguồn gỗ nguyên liệu nhập khẩu, đặc biệt ở các thị trường cung gỗ nguyên liệu quan trọng cho Việt Nam là EU và Hoa Kỳ.

‘Trong cái rủi lại có cái may’

Thông tin trong những ngày gần đây, nhiều tập đoàn lớn đã rời bỏ nước Nga. Đây có thể là cơ hội để Việt Nam đón nhận dòng vốn này.

Thậm chí, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam còn cho rằng, khi phương Tây rời Nga thì đây là cơ hội để Việt Nam tiến sâu vào thị trường Nga, thúc đẩy xuất khẩu vào thị trường này. Thương mại hai chiều Việt - Nga mới đạt 5,5 tỷ USD trong năm 2021. Còn đầu tư từ Nga vào Việt Nam mới đạt gần 1 tỷ USD.

Việt Nam là nước xuất khẩu gạo đứng thứ hai trên thế giới chỉ sau Ấn Độ với sản lượng 6,5 triệu tấn gạo/năm. Vì vậy, việc thiếu nguồn cung lúa mì từ quốc gia xuất khẩu lúa mì lớn nhất thế giới là Nga và sản xuất lúa mì đứng thứ 5 là Ukraina sẽ tạo điều kiện thuận lợi để xuất khẩu gạo Việt Nam “bứt phá”.

Theo các chuyên gia, thời điểm này là cơ hội tốt để Việt Nam có thể tăng cường xuất khẩu gạo và các loại nông phẩm, lương thực sang thị trường EU, nơi mà mỗi năm nhập khoảng 160 tỷ USD lương thực.

Hiện nay, EU đang cần nguồn cung cấp ngũ cốc và nông phẩm thay thế. Vì vậy, Việt Nam được khuyến nghị nên tập trung nâng cao thị phần của mình trong thị trường EU, trước mắt là sử dụng hết hạn ngạch xuất lúa gạo 80.000 tấn/năm với suất thuế quan 0% theo Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA).

Đặc biệt, các chuyên gia khuyến cáo nên phát triển các loại gạo thơm cấp cao, nhiều giá trị đang được người tiêu dùng châu Âu ưa chuộng.

Có thể nói rằng, kinh tế thế giới trong đó có Việt Nam đều bị ảnh hưởng bởi tình hình hiện nay giữa Nga và Ukraina với lạm phát tăng cao, gây ra tình trạng giảm phát làm môi trường kinh doanh thêm khó khăn cho các doanh nghiệp. Tuy nhiên, Việt Nam có cơ hội để tăng cường thâm nhập thị trường EU, chủ yếu là trong lĩnh vực nông phẩm và lương thực.