ASEAN - Mỹ ra tuyên bố chung, nâng quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện cuối năm 2022

Sau 2 ngày tham dự các phiên họp thượng đỉnh tại Nhà Trắng, lãnh đạo Mỹ và các nước ASEAN đã đưa ra tuyên bố chung, nhất trí nâng tầm quan hệ hai bên lên Đối tác Chiến lược Toàn diện vào tháng 11.

Theo Washington, tuyên bố 28 điểm mà Hội nghị Cấp cao đặc biệt Mỹ - ASEAN đưa ra chính là sự khởi đầu cho kỷ nguyên mới trong quan hệ hai bên.

Tuyên bố đề cập đến Ukraina và Triều Tiên

Theo đó, trong tuyên bố tầm nhìn chung sau Hội nghị Cấp cao đặc biệt diễn ra tại thủ đô Washington ngày 13/5, hai bên nhất trí việc nâng tầm quan hệ sẽ có ý nghĩa, thực chất và mang lại lợi ích chung.

Quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện là bước tiến lớn, thể hiện mối liên kết ngày càng chặt chẽ giữa hai bên, qua đó thúc đẩy sự hợp tác. Trước đó, ASEAN đã thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện với Australia và Trung Quốc vào cuối năm ngoái 2021.

Mỹ cam kết tiếp tục hỗ trợ ASEAN đảm bảo an ninh y tế và cùng nhau phục hồi hậu COVID-19, cam kết phối hợp với các nước đáp ứng nhu cầu phát triển cơ sở hạ tầng "tiêu chuẩn cao, minh bạch, phát thải carbon thấp và thích ứng với khí hậu".

Hai bên ủng hộ các nỗ lực của ASEAN nhằm duy trì khu vực Đông Nam Á là một khu vực phi vũ khí hạt nhân và không có tất cả các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt khác.

Bên cạnh đó, tuyên bố tái khẳng định cam kết chung đối với mục tiêu phi hạt nhân hóa hoàn toàn và thiết lập hòa bình vĩnh viễn trên Bán đảo Triều Tiên, đồng thời tiếp tục kêu gọi Triều Tiên tuân thủ đầy đủ các Nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc, bao gồm lời kêu gọi ngoại giao của cộng đồng quốc tế và vì lợi ích duy trì hòa bình và an ninh trong khu vực.

Trong tuyên bố được đưa ra, lãnh đạo các nước ASEAN và Hoa Kỳ cũng đề cập đến tình hình Ukraina, khẳng định vấn đề "tôn trọng chủ quyền, độc lập chính trị và toàn vẹn lãnh thổ".

"Chúng tôi nhắc lại lời kêu gọi tuân thủ Hiến chương Liên Hiệp Quốc và luật pháp quốc tế. Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chấm dứt ngay lập tức các hành động thù địch và tạo ra một môi trường thuận lợi để giải quyết hòa bình", - tuyên bố nêu.

Kỷ nguyên mới của mối quan hệ Mỹ - ASEAN

Trong phiên họp ngày 13/5, Tổng thống Joe Biden cho rằng quan hệ ASEAN - Mỹ đã bước sang "kỷ nguyên mới", đồng thời đề cử ông Yohannes Abraham, Chánh văn phòng Hội đồng An ninh Quốc gia, làm đại sứ Mỹ tại ASEAN. Vị trí này đã bị bỏ trống dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump từ tháng 1/2017.

Tại hội nghị, Hoa Kỳ cũng khẳng định "cam kết lâu dài" với ASEAN, triển khai gói hỗ trợ 150 triệu USD cho các chương trình tại Đông Nam Á bao gồm hợp tác hàng hải, năng lượng sạch, y tế công cộng và giáo dục.

ASEAN và Mỹ nhấn mạnh lợi ích của việc duy trì Biển Đông là "vùng biển hòa bình, ổn định và thịnh vượng", một lần nữa khẳng định giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế.

"Quy mô những cuộc thảo luận cho thấy vai trò quan trọng của khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và ASEAN đối với Mỹ. Một phần không nhỏ lịch sử thế giới trong 50 năm tới sẽ được viết tại những quốc gia ASEAN", - Tổng thống Joe Biden nhấn mạnh.

Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN – Hoa Kỳ là dịp để lãnh đạo các nước ASEAN và Tổng thống Joe Biden cùng nhìn lại và đánh giá toàn diện mối quan hệ đối tác kéo dài trong 45 năm qua, đồng thời định hướng phát triển quan hệ hai bên trong thời gian tới.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đến Mỹ hôm 11/5 để tham dự chuỗi sự kiện trong khuôn khổ hội nghị. Sau đó, người đứng đầu Chính phủ Việt Nam sẽ chính thức thăm và làm việc tại Mỹ và Liên Hợp Quốc, dự kiến kéo dài đến 17/5.