Metro Nhổn – ga Hà Nội chậm 7 năm, Thủ tướng hỏi khó ‘đủ tiền sao lại chậm’?

Thủ tướng Phạm Minh Chính khi kiểm tra dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm TP Hà Nội, đoạn Nhổn - ga Hà Nội đã đặt câu hỏi rất đáng suy nghĩ, vì sao vốn cấp đủ rồi, mà dự án metro Nhổn – Ga Hà Nội vẫn chậm tiến độ 7 năm? Nguyên nhân và ai phải chịu trách nhiệm?

Như đã biết, tuyến đường sắt đô thị Nhổn-ga Hà Nội có chiều dài 12,5 km, gồm 8,5 km đi trên cao và 4 km đi ngầm. Dự án này được các nhà chức trách Việt Nam làm lễ động thổ từ năm 2008, khởi công năm 2010 với dự kiến hoàn thành năm 2015.

Tuy nhiên, đến nay đến nay, đã “trễ hẹn” 7 năm, nhưng tiến độ dự án mới đạt khoảng 75%. Chưa kể, tổng số vốn đầu tư cũng đội lên gấp đôi so với ban đầu, lên hơn 34.000 tỷ đồng.

Thủ tướng kiểm tra metro Nhổn – ga Hà Nội

Sáng 7/8, Thủ tướng Phạm Minh Chính kiểm tra tiến độ dự án đường sắt đô thị của Hà Nội, đoạn Nhổn - ga Hà Nội.

Trước khi làm việc với lãnh đạo Hà Nội, Bộ Giao thông vận tải (GTVT), nhà thầu, các đơn vị liên quan, Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đại biểu đã khảo sát, kiểm tra thi công các hạng mục công trình tại Nhà Ga S9 - Kim Mã; khảo sát Nhà Ga S8 - Cầu Giấy; kiểm tra đoàn tàu và đi tàu từ Ga S8 về Depot – điểm cuối của tuyến đường sắt.

Kiểm tra các hạng mục thi công Nhà ga S9 - Kim Mã dưới lòng đất, trải nghiệm thực tế đi tàu từ ga S8 (Đại học Giao thông vận tải) về khu depot Nhổn - ga Hà Nội ở phường Tây Tựu, quận Bắc Từ Liêm, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tìm hiểu về những khó khăn, vướng mắc, nhất là những vấn đề ảnh hưởng đến tiến độ dự án, cũng như nghe chủ đầu tư, nhà thầu đề xuất các giải pháp khắc phục.

Đối với những vấn đề ảnh hưởng đến dự án, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ “sẽ cố gắng có giải pháp tối ưu nhất”, đồng thời, lãnh đạo Chính phủ cũng yêu cầu các nhà thầu phải tổ chức thi công “3 ca, 4 kíp” để đảm bảo tiến độ. Tiếp đó, sau khi thăm Nhà ga S8 - Cầu giấy, ga cuối cùng phần trên cao của tuyến đường, chuẩn bị xuống hầm ngầm, Thủ tướng Chính phủ và đoàn công tác trải nghiệm đi tàu điện đang trong giai đoạn thử nghiệm từ Ga Cầu Giấy qua 8 ga trên tuyến để tới Ga Nhổn và tới khu Depot.

Riêng ở khu Depot Nhổn, sau khi nghe báo cáo tình hình triển khai các hạng mục công trình tại đây, cũng như những khó khăn, vướng mắc khiến chậm tiến độ, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, những vướng mắc, khó khăn sẽ được xác định và giao từng ngành, đơn vị có trách nhiệm giải quyết.

“Đề nghị nhà thầu khắc phục khó khăn, với trách nhiệm trước đất nước, nhân dân, đẩy nhanh tiến độ xây dựng dự án”, - người đứng đầu Chính phủ nêu rõ.

Theo Thủ tướng Chính, các đơn vị phải xây dựng lại kế hoạch tiến độ thi công, tổ chức thi công 3 ca, 4 kíp, hàng tuần phải giao ban để kiểm tra tiến độ, rà soát công việc, tháo gỡ kịp thời các khó khăn vướng mắc; phối hợp chặt chẽ giữa chủ đầu tư, nhà thầu với các đơn vị liên quan thực hiện xây dựng dự án đồng bộ, đảm bảo tiến độ, chất lượng.

“Hiện nhà thầu đã nhận trách nhiệm chậm trễ với Hà Nội, nhân dân thì phải huy động tối đa nhân lực, thiết bị, lên kế hoạch từng ngày, xác định mốc tiến độ từng hạng mục. Hiện nguồn vốn đã được bố trí đủ nên không có lý do để chậm tiến độ, nhà thầu phải tranh thủ thi công “3 ca, 4 kíp”, - Thủ tướng lưu ý.

Người đứng đầu Chính phủ cũng nhắc lại, ban quản lý dự án phải giao ban hàng tuần xem vướng mắc gì, giải pháp khắc phục như thế nào, thẩm quyền của ai.

Thủ tướng Phạm Minh Chính kiểm tra tiến độ Dự án tuyến đường sắt đô thị đoạn Nhổn - Ga Hà Nội

© Ảnh : TTXVN - Dương Văn Giang

“Việc các bên tiến hành giao ban hằng tuần mà tiến độ vẫn chậm 6 tháng là không được”, - Thủ tướng nói thẳng.

Đại diện phía Hancorp tại buổi làm việc đã cam kết với Thủ tướng sẽ “khắc phục mọi khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh thi công, bảo đảm tiến độ các hạng mục”.

Cùng với việc nhắc nhở trách nhiệm của các bên đối với dự án, tại các điểm đến kiểm tra, khảo sát, Thủ tướng Chính phủ tặng quà cho đội ngũ kỹ sư, công nhân các đơn vị đang thực hiện công trình. Ông Phạm Minh Chính đã đích thân động viên kỹ sư, công nhân giữ gìn sức khỏe, tổ chức thi công khoa học, đảm bảo tiến độ, chất lượng công trình.

“Từ dự án này rút kinh nghiệm cho dự án khác”

Sau khi kiểm tra thực tế, Thủ tướng đã có buổi làm việc tiếp ở trụ sở Chính phủ với các bên liên quan về dự án này. Lãnh đạo Chính cho biết, nếu không có giải pháp quyết liệt thì dự án có thể tiếp tục kéo dài và phát sinh các vấn đề khác. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các thời kỳ rất quan tâm tới dự án này.

Từ đầu năm 2022 đến nay, Chính phủ đã ban hành 3 văn bản chỉ đạo tháo gỡ khó khăn cho dự án. Tuy nhiên, đến nay vẫn còn có những vướng mắc. Do đó, Thủ tướng có buổi kiểm tra thực tế và tổ chức cuộc làm việc này để rà soát tổng thể tình hình triển khai dự án; xác định những khó khăn, vướng mắc; nguyên nhân của những vướng mắc; thẩm quyền giải quyết thuộc các bộ, ngành, đơn vị, địa phương; giải pháp tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy tiến độ dự án; mục tiêu, nhiệm vụ trong thời gian tới của từng bộ, ngành, địa phương; mốc tiến độ cần đạt được và công tác tổ chức thực hiện.

“Từ việc thực hiện dự án này, chúng ta rút ra kinh nghiệm cho các dự án khác nhằm mở rộng không gian, phát triển Thành phố Hà Nội”, - Thủ tướng nhấn mạnh.

Phía lãnh đạo các bộ, ngành, đơn vị, các nhà thầu, đơn vị tư vấn và Thành phố Hà Nội phát biểu, nêu rõ những khó khăn, vướng mắc, phân tích nguyên nhân khiến dự án chậm tiến độ và đội vốn. Các ý kiến cho rằng, do dự án có công nghệ phức tạp, lần đầu tiên áp dụng tại Việt Nam, trong khi các đơn vị thực hiện chưa có kinh nghiệm nên có những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thi công; thực hiện các quy chuẩn, quy trình thi công; quy chuẩn thiết bị, quy trình vận hành, khai thác. Bên cạnh đó, các gói thầu vừa phải tuân thủ theo pháp luật của Việt Nam còn phải thực hiện đầy đủ thủ tục theo quy định của nhà tài trợ, những yêu cầu ràng buộc theo hiệp định vay đan xen khác nhau theo các nhà tài trợ từ nhiều quốc gia; giá vật liệu, thiết bị, vật tư thay đổi. Ngoài ra, việc giải phóng mặt bằng cho dự án gặp nhiều khó khăn khi hầu hết mặt bằng thi công là trên các tuyến chính của thành phố có lưu lượng giao thông lớn; tổ chức thi công trong điều kiện mặt bằng chật hẹp.

Về chủ quan, lãnh đạo các đơn vị, Bộ ban ngành, các bên cho rằng, sự phối hợp chỉ đạo, điều hành của một số bộ và địa phương chưa thường xuyên, chặt chẽ, còn lúng túng, chưa kịp thời giải quyết các khó khăn, vướng mắc, nhất là khâu giải phóng mặt bằng.

Hoàn thành đoạn trên cao metro Nhổn-Ga Hà Nội chậm nhất vào cuối năm 2022

Phát biểu kết luận cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nói thẳng, nguyên nhân và trách nhiệm khiến dự án chậm tiến độ, đội vốn thuộc về chủ đầu tư, Thành phố Hà Nội, các đơn vị tư vấn, các nhà thầu; sự phối hợp giữa các bộ, ngành và Thành phố Hà Nội chưa chặt chẽ, hiệu quả. Các vướng mắc, vấn đề phát sinh không kịp thời được xử lý.

Thủ tướng nêu rõ, cuộc họp đã cơ bản thống nhất về định hướng xử lý một số vấn đề. Theo đó, về mặt tiến độ, đoạn trên cao phải phấn đấu hoàn thành chậm nhất là 31/12/2022.

“Nhà thầu đã cam kết đáp ứng tiến độ này, chủ đầu tư là UBND thành phố Hà Nội phải đáp ứng các yêu cầu của nhà thầu, đồng thời nghiên cứu, tìm giải pháp rút ngắn ít nhất một nửa thời gian hoàn thành đoạn đi ngầm so với đề xuất của đơn vị tư vấn là năm 2027”, - Thủ tướng nhắc.

Về điều chỉnh tổng mức đầu tư, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ quan điểm, Việt Nam sẽ không vay thêm vốn ODA do thủ tục phức tạp (do liên quan tới nhiều loại ngoại tệ, nhiều nhà tài trợ từ nhiều nước, thay đổi tỷ giá…) mà sử dụng ngân sách Nhà nước đối với dự án này. Về các vướng mắc giữa pháp luật Việt Nam và pháp luật các nước, quy định của nhà tài trợ, Thủ tướng yêu cầu rà soát lại để điều chỉnh cho phù hợp.

Liên quan đến thủ tục, Thủ tướng giao các bộ ngành liên quan theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn chủ động phối hợp với Thành phố Hà Nội để triển khai, phân công nhiệm vụ rõ ràng; tiến hành song song các thủ tục thuộc thẩm quyền của Hà Nội và của các bộ ngành.

Thủ tướng Phạm Minh Chính kiểm tra tiến độ Dự án tuyến đường sắt đô thị đoạn Nhổn - Ga Hà Nội

© Ảnh : TTXVN - Dương Văn Giang

Về tổ chức thực hiện, Thủ tướng Phạm Minh Chính giao Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh trực tiếp chỉ đạo theo định hướng chung đã cơ bản được thống nhất tại cuộc họp; Văn phòng Chính phủ tăng cường tham mưu, đôn đốc việc triển khai các nhiệm vụ; các bộ, ngành liên quan như Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, Bộ Công an, Bộ Giao thông vận tải… vào cuộc với tiến độ công việc cụ thể, giải quyết dứt điểm các vướng mắc, vấn đề đặt ra.

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, cơ quan và Hà Nội phải chủ động, tích cực thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp đã được thống nhất. Thủ tướng cũng giao Thành phố Hà Nội tổng kết các dự án đường sắt Nhổn-Ga Hà Nội, dự án Cát Linh- Hà Đông, Thành phố Hồ Chí Minh tổng kết dự án Bến Thành - Suối Tiên để rút kinh nghiệm triển khai các dự án khác.

Trong đó lưu ý thay đổi phương thức đầu tư, không thể chỉ dựa vào vốn vay, vốn nhà nước, phải gồm cả BOT, BT; huy động nhiều ngồn vốn khác nhau; lưu ý trong chọn nhà thầu tư vấn, tổng thầu có năng lực; triển khai các chương trình, dự án có trọng tâm, trọng điểm, làm đến đâu dứt điểm đến đó.

“Phải cụ thể, tránh chung chung, đùn đẩy trách nhiệm”, - Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định và nhấn mạnh rằng, Bộ, ngành nào còn vướng mắc vấn đề gì thì theo quy chế làm việc của Chính phủ, bộ, ngành đó phải phối hợp giải quyết cụ thể.