Cựu Tổng thống Nga Yeltsin từng đề xuất để Nga là nước đầu tiên gia nhập NATO khi khối mở rộng

Cựu Tổng thống Nga Boris Yeltsin tại cuộc gặp với người đồng cấp Mỹ Bill Clinton năm 1994 từng nói rằng trong trường hợp NATO mở rộng thì LB Nga nên là nước đầu tiên tham gia liên minh, tiếp sau đó là các nước Trung và Đông Âu. Một tài liệu được giải mật của phía Mỹ ghi lại cuộc trò chuyện trực tiếp giữa lãnh đạo hai nước cho biết điều này.

Các tài liệu được công bố bởi Cơ quan Lưu trữ An ninh quốc gia Hoa Kỳ do các nhà báo và nhà khoa học thành lập vào năm 1985. Tổ chức này gần đây đã đệ đơn kiện Bộ Ngoại giao Hoa kỳ yêu cầu giải mật các tài liệu lưu trữ nói trên.

Theo bản ghi âm cuộc nói chuyện, ông Yeltsin trong bữa ăn tối với ông Clinton ở Novo-Ogarevo ngày 14/1/1994 đã nói rằng Nga “cần phải là nước đầu tiên gia nhập NATO”, tiếp theo đó là “các nước khác ở Trung và Đông Âu”.

“Cần phải tạo ra một định dạng như kiểu cartel, bao gồm Mỹ, Nga và các nước châu Âu, để giúp tăng cường an ninh quốc tế”, - lời ông Yeltsin được tài liệu mới giải mật trích dẫn.

Câu trả lời của ông Clinton trước đề xuất của nhà lãnh đạo Nga trong bản ghi âm được đánh giá là "rất dè dặt" – chỉ nói đến chủ đề "sự vĩ đại của nước Nga, nhưng không đề cập đến ý tưởng lập ra một hình thức hợp nhất các nước do ông Yeltsin đề xuất hay tư cách thành viên của Nga trong NATO".

Ngoài ra ông Clinton còn nói với Tổng thống Yeltsin về “cơ hội hiếm có” sẽ mở ra cho Nga và Mỹ nếu quan hệ hai nước tiếp tục đi theo đường lối đã đề ra. “Chúng ta có thể đảm bảo cho châu Âu một thế kỷ hòa bình hoặc thậm chí hơn thế nữa”, Tổng thống Mỹ khi đó nói.