Tại sao NATO phải chấp nhận việc Thổ Nhĩ Kỳ mua S-400 của Nga?

Ý định mua hệ thống hệ thống tên lửa phòng không Nga S-400 đã làm cho Thổ Nhĩ Kỳ nhận một số cảnh báo từ người đứng đầu Ủy ban quân sự NATO, viên tướng người Czech Peter Paul.

Ông đặc biệt cảnh báo hậu quả đối với Thổ Nhĩ Kỳ là sẽ không thể hòa nhập vào hệ thống phòng không chung của Liên minh. Nhưng trong cuộc phỏng vấn mới đây với tờ báo Mỹ News & World Report, vị tướng nói với một ngữ điệu hoàn toàn khác. Ông cho biết NATO sẽ xử lý tình huống này một cách thực tế, họ không thể làm khác được, Liên minh không muốn làm phương hại tới quan hệ với Ankara. Nhà phân tích quân sự Czech, Martin Koller bình luận với Sputnik.

Sputnik: Tại sao NATO lại hòa giải với việc Thổ Nhĩ Kỳ mua sắm vũ khí Nga?

Martin Koller: Thổ Nhĩ Kỳ là một đối tác cực kỳ quan trọng của NATO, cho phép NATO giáng đòn tấn công Nga từ phía Nam. Đây là một thực tế không thể chối cãi, nếu không thì quốc gia Hồi giáo này đã không được nằm trong  NATO. Xét cho cùng, đó là ngoại lệ đối với Liên minh bởi vì vị trí địa lý và thành phần dân tộc. Về mặt lịch sử, Liên minh Bắc Đại Tây Dương phải đảm bảo an ninh cho khu vực Đại Tây Dương hoặc phía tây bắc châu Âu khỏi khối Warsaw, mà 25 năm qua đã không còn tồn tại. Về khía cạnh này, tư cách thành viên của Thổ Nhĩ Kỳ trong NATO trông khá buồn cười. Nếu Nga bán hệ thống S-400 cho Thổ, thì các chuyên gia NATO sẽ nhận được quyền truy cập vào đó, họ muốn sao chép lại hệ thống. Có thể nhớ lại kinh nghiệm của chúng tôi với hệ thống Tamara của Czech, mà họ mua lại của chúng tôi chỉ để sao chép nhưng thành công. Mặt khác, nếu như một giao dịch như vậy có lợi cho người Nga, điều đó có nghĩa là Nga đã có những thứ hệ thống hiện đại hơn.

Sputnik: Ankara quyết định mua hệ thống S-400 thay vì hệ thống Patriot của Mỹ. Tại sao vậy?

Martin Koller: Điều này là hợp lý. Theo các chuyên gia, S-400 là một hệ thống phòng thủ tên lửa hiệu quả hơn so với Patriot. Rõ ràng, người Mỹ không muốn cung cấp cho Thổ Nhĩ Kỳ phiên bản hiện đại nhấtcủa tổ hợp này. 20-25 năm trước, S-300 của Nga đã được đánh giá hiệu quả hơn so với Patriot của Mỹ, kể cả trong phòng không, cũng như trong phòng thủ tên lửa. Việc phát triển hệ thống của Nga vẫn được tiếp tục, dù thực tế là trong những năm 1990, một số tướng lĩnh và chính trị gia Nga vô trách nhiệm đã  bán S-300 và S-350 cho các nước NATO, do đó giúp ích rất nhiều cho việc thăm dò công nghệ của người Mỹ.

Sputnik: Việc Thổ Nhĩ Kỳ mua vũ khí từ Liên bang Nga là một sự vi phạm trực tiếp các lệnh trừng phạt chống Nga. Ông bình luận về điều này thế nào?

Martin Koller: Tôi có thể nói rằng hiện nay Thổ Nhĩ Kỳ đang ở trong một vị trí mà có thể làm cho cả Mỹ lẫn EU mất lòng, bởi vì họ đã trở thành một một cường quốc khu vực, và trước hết làm những điều phù hợp với lợi ích riêng của họ. Câu hỏi này có một lịch sử lâu dài. Trong Thế chiến thứ hai, Thổ Nhĩ Kỳ là một đồng minh của Đức, nhưng đã không phải chịu các biện pháp trừng phạt. Thế chiến thứ nhất, Thổ Nhĩ Kỳ đã thô bạo vi phạm luật pháp quốc tế diệt chủng người Armenia, và cho đến nay vẫn chưa bị chế tài. Từ đó có thể thấy trước đâyThổ Nhĩ Kỳ là một quốc gia do Mustafa Kemal Ataturk điều hành một cách cứng rắn, và bây giờ dưới bàn tay nghiêm khắc không kém của Tổng thống Erdogan, họ không cho phép mình trở thành quân cờ của một ai đó và phục vụ lợi ích của kẻ khác.