Việt Nam giữa Mỹ và Trung Quốc

Một trong những sự kiện quan trọng nhất vào tuần này là Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis đến Việt Nam lần thứ hai trong một năm.

Theo nhà khoa học chính trị Nga, Giáo sư Vladimir Kolotov, Giám đốc Viện Hồ Chí Minh thuộc Đại học tổng hợp quốc gia St. Petersburg, khi đánh giá về chuyến thăm này cần phải xem xét đến yếu tố cuộc chiến thương mại toàn diện giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Trong cuộc phỏng vấn với Sputnik-Vietnam, ông Kolotov nói:

Hoa Kỳ đã quen với việc tiến hành chiến tranh qua tay người khác, vì thế trong cuộc đối đầu với Trung Quốc, Mỹ đang tìm cách kéo Việt Nam vào quỹ đạo của mình. Việt Nam nhận thức được rõ điều đó, đồng thời tìm cách hợp tác với Hoa Kỳ trong những lĩnh vực và trên phạm vi mà Việt Nam có lợi, đồng thời hạn chế ảnh hưởng của Mỹ trong một số lĩnh vực do Hà Nội quy định. Chính sách của Hà Nội trong quan hệ với Trung Quốc cũng tương tự như vậy.

Việt Nam hiểu rõ rằng, Hoa Kỳ và Trung Quốc là những đối tác có thể gây nhiều phức tạp. Trước đây Việt Nam đã phải chịu rất nhiều khó khăn do hai nước này, và cả hiện nay họ có thể phức tạp hóa đáng kể cuộc sống của Việt Nam. Tuy nhiên, Việt Nam là một quốc gia giàu kinh nghiệm, và ban lãnh đạo của đất nước này nhận thức được cả ưu điểm và nhược điểm của sự hợp tác với Hoa Kỳ và Trung Quốc. Theo ý kiến ​​của tôi, Việt Nam đã chọn cách tốt nhất trong tình huống này — tận dụng tối đa những ưu điểm của quan hệ đối tác và hành động rất cẩn thận để không vấp phải những nhược điểm.

Trong khi tìm kiếm sự cân bằng giữa hai "trung tâm quyền lực", Việt Nam chủ yếu tìm cách bảo vệ lợi ích riêng của mình, — nhà khoa học chính trị Nga lưu ý. — Khi đón tiếp ông chủ Lầu Năm Góc, Hà Nội gửi một tín hiệu cho Trung Quốc: Việt Nam có những đối tác hợp tác khác ngoài Bắc Kinh. Đồng thời, vụ bạo động hồi tháng 6 ở Việt Nam do các thế lực thù địch âm mưu kích động biểu tình phản đối dự luật An ninh mạng, đạo luật có mục đích để bảo vệ chủ quyền quốc gia trên không gian mạng, cho thấy rằng, nếu đất nước thiếu thận trọng và hoàn toàn tin tưởng vào Hoa Kỳ, điều này là mối đe dọa đối với chủ quyền của Việt Nam. Luật này là cực kỳ quan trọng đối với Việt Nam, bởi vì  Việt Nam xếp thứ 100 về chỉ số An toàn thông tin mạng toàn cầu và xếp cuối bảng trong các nước ASEAN. Và những công dân Mỹ gốc Việt đã tham gia tích cực nhất trong các hành động phản đối Luật An ninh mạng.

Giáo sư Kolotov nhận định rằng, Mỹ đe dọa áp dụng các biện pháp trừng phạt chống lại các quốc gia mua vũ khí Nga, và đây cũng là một vấn đề đối với Việt Nam. Trong hơn nửa thế kỷ, đa số loại vũ khí và trang thiết bị quân sự của Việt Nam là do Nga chế tạo. Matxcơva đã chứng minh là vũ khí của Nga vượt trội vũ khí Mỹ trong những năm đối đầu giữa miền Bắc và miền Nam Việt Nam, giờ đây đang chứng minh   tính năng kỹ chiến thuật hàng đầu thế giới ở Syria. Hoa Kỳ không thể cạnh tranh với vũ khí của Nga về chất lượng cũng như về giá cả, vì thế  họ bắt đầu áp đặt các lệnh trừng phạt nhằm đẩy đối thủ cạnh tranh — Nga khỏi thị trường vũ khí thế giới, kể cả thị trường Việt Nam. Tuy nhiên, tôi cho rằng, dù Việt Nam đặt mua một số loại vũ khí Mỹ, trong tương lai Hà Nội sẽ tiếp tục dựa vào Nga trong lĩnh vực hợp tác kỹ thuật quân sự. Đặc biệt là bởi vì vũ khí hiện đại của Mỹ là một thứ có "đáy kép", và đất nước đặt mua vũ khí này không thể luôn luôn kiểm soát nó. Các loại vũ khí đó có khá nhiều chức năng không được khai báo cho phép quốc gia sản xuất điều khiển từ xa mà không thỏa thuận với quốc gia nhận hàng. Kể cả loại khỏi vòng chiến đấu nếu Washington thấy rằng một quốc gia sử dụng vũ khí Mỹ đang hành động trái với lợi ích của Hoa Kỳ.