Trước đó, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết, các nhà chức trách có ý định hủy giấy phép hoạt động tại nước này của China Telecom và một số nhà khai thác viễn thông khác của Trung Quốc. Ngoài ra, ông còn tuyên bố mở rộng chương trình Mạng lưới Sạch có quy mô lớn nhằm đẩy các công ty Trung Quốc ra khỏi thị trường Mỹ.
Chương trình Mạng lưới Sạch là gì?
Chương trình Mạng lưới Sạch (Clean Network) đã được khởi động vào tháng 4 năm nay và ban đầu áp dụng các hạn chế đối với việc sử dụng thiết bị của Huawei và các nhà cung cấp Trung Quốc khác trong việc xây dựng mạng 5G ở Hoa Kỳ. Tuy nhiên, các hạn chế hiện áp dụng cho hầu như tất cả các công ty công nghệ và viễn thông của Trung Quốc. Chương trình Mạng lưới sạch hiện bao gồm 5 mũi "Mạng sạch". "Các nhà khai thác mạng sạch" - cấm kết nối của các nhà khai thác viễn thông Trung Quốc với các mạng viễn thông của Hoa Kỳ. Tức là, China Telecom và các nhà khai thác khác của Trung Quốc bị cấm hoạt động tại Mỹ. “Cửa hàng sạch” - các ứng dụng không đáng tin cậy của Trung Quốc sẽ biến mất khỏi các cửa hàng ứng dụng di động của Hoa Kỳ. Đây là lệnh cấm đối với TikTok và WeChat. "Ứng dụng sạch" - các nhà sản xuất điện thoại thông minh Trung Quốc sẽ bị ngăn cài đặt hệ điều hành sẵn hoặc cung cấp cho người dùng tải xuống các ứng dụng phổ biến nhất của Mỹ.
The U.S. expands the Clean Network by launching 5 new Clean initiatives–Clean Carrier, Clean Store, Clean Apps, Clean Cloud & Clean Cable–to secure Americans’ most sensitive information from the CCP’s surveillance state. We call on freedom-loving nations and companies to join us. pic.twitter.com/BQSk6YFt1M
— Secretary Pompeo (@SecPompeo) August 5, 2020
"Lưu trữ đám mây sạch" - các công ty Trung Quốc, bao gồm Alibaba, Baidu, Tencent sẽ bị cấm cung cấp dịch vụ đám mây tại Hoa Kỳ và không thể làm việc với dữ liệu từ các công dân và công ty Mỹ. Cuối cùng, "Các tuyến cáp sạch” - Mỹ dự định kiểm tra tất cả các tuyến cáp quang biển nối Hoa Kỳ với mạng thế giới để phát hiện việc lắp đặt bất kỳ thiết bị cho phép đánh cắp dữ liệu, bao gồm cả các dịch vụ đặc nhiệm của Trung Quốc.
Mỹ muốn loại bỏ các công ty Trung Quốc?
Có vẻ như các nhà chức trách Mỹ đã quyết định loại bỏ các công ty Trung Quốc. Bộ Ngoại giao Trung Quốc lên tiếng phản đối và tuyên bố rằng, việc Mỹ đàn áp và ngăn chặn các doanh nghiệp công nghệ cao của Trung Quốc thông qua việc lạm dụng quyền lực nhà nước là một hành động bắt nạt. Trước đây đã có tin rằng, các nhà đàm phán của hai nước sẽ sớm gặp nhau để thảo luận về kết quả thực hiện thỏa thuận thương mại “giai đoạn 1” giữa Mỹ và Trung Quốc. Tuy nhiên, trong khi cuộc chiến thương mại chuyển sang giai đoạn tài chính và công nghệ, ý nghĩa của thỏa thuận giai đoạn 1 và triển vọng ký kết thỏa thuận mới gây ra nhiều câu hỏi. Các động thái hiện tại của Hoa Kỳ có thể tác động tiêu cực đến cuộc đàm phán tương lai. Chuyên gia Su Hao, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược thuộc Viện Quan hệ Quốc tế (Trung Quốc) nói lên ý kiến này trong cuộc phỏng vấn của Sputnik.
The US administration places its self-interests above market principles and international rules to the detriment of American users and companies. It will only end up hurting its own interests. pic.twitter.com/f18mgr9gM1
— Spokesperson发言人办公室 (@MFA_China) August 7, 2020
“Tôi nghĩ rằng, vẫn có cơ hội đạt thỏa thuận thương mại. Kể từ khi hai bên ký kết thỏa thuận "giai đoạn 1", thế giới đã phải đối mặt với đại dịch Covid-19. Các thị trường của Hoa Kỳ và Trung Quốc, thương mại toàn cầu - mọi thứ bắt đầu suy giảm. Trung Quốc và Hoa Kỳ phải đánh giá những kết quả đầu tiên của thỏa thuận “giai đoạn 1”. Ngoài ra, hai bên có thể thảo luận về tình hình kinh tế và hiện trạng quan hệ thương mại Trung-Mỹ. Tôi hy vọng rằng, các nhà đàm phán của hai nước sẽ có cách tiếp cận hợp lý hơn để phát triển quan hệ kinh tế".
Chiến thuật của Mỹ gây áp lực tối đa lên Trung Quốc
Vài tháng trước, Donald Trump đã tuyên bố, ông không quan tâm đến việc đàm phán thỏa thuận thương mại hai với Trung Quốc. Bây giờ những đặc điểm của một chính sách hoàn toàn mới của Mỹ đối với Trung Quốc đang dần lộ diện. Xét theo mọi việc, Trump đã chọn chiến thuật gây áp lực tối đa lên Trung Quốc làm con át chủ bài trong chiến dịch tái tranh cử của mình. Trong khi Mỹ phải đối mặt với tình trạng suy thoái kinh tế tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ qua và dịch bệnh coronavirus đang bóp nghẹt nền kinh tế, trong khi xã hội bị chia rẽ do các cuộc biểu tình bạo lực - Trump chỉ có một sự lựa chọn duy nhất là đổ lỗi cho Trung Quốc, để cử tri thấy rõ ông giữ lập trường cứng rắn trong cuộc đấu tranh chống lại sự bành trướng của Trung Quốc.
Nhưng, vấn đề là ở chỗ, mấy tuần lễ trước bầu cử tổng thống Hoa Kỳ là một thời gian khá ngắn, còn các biện pháp được thực hiện lúc này sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng hơn và lâu dài hơn nhiều. Trước hết, các biện pháp này sẽ tác động đến các công ty Trung Quốc. Sau khi Mỹ công bố lệnh hành pháp, cổ phiếu Tencent tại Hồng Kông đã giảm 9%. Bytedance đang đứng trước những lựa chọn khó khăn. Bán ra TikTok có nghĩa là chuyển giao cho người khác tài sản trí tuệ quan trọng, bao gồm cả các thuật toán AI. Và đây là lợi thế cạnh tranh chính của công ty. Nếu công ty không tuân theo sự dẫn dắt của Hoa Kỳ, thì sẽ bị thiệt hại tài chính nghiêm trọng. Nếu không có các thị trường trọng điểm, TikTok sẽ mất giá.
Triển vọng cho các công ty và người dùng Hoa Kỳ cũng chưa rõ. Ví dụ, liệu lệnh hành pháp liên quan đến Tencent cấm sử dụng các ứng dụng của công ty không chỉ cho tất cả người dùng Mỹ mà cả tất cả người dùng iPhone (suy cho cùng, Apple là một công ty Mỹ).
Quan hệ Mỹ-Trung sẽ không khôi phục lại được tình trạng trước đây
Nhưng, ngay cả khi tình hình không phát triển theo kịch bản cứng rắn nhất, các lệnh hành pháp này sẽ làm phức tạp hơn cuộc sống thường ngày của số lượng lớn người Trung Quốc sống ở Hoa Kỳ và sử dụng WeChat như phương tiện liên lạc chính với người thân, bạn bè và đối tác ở Trung Quốc. Nếu các hạn chế đối với việc sử dụng các ứng dụng của Trung Quốc chỉ được áp dụng đối với các công ty và nhà sản xuất Mỹ, thì Trung Quốc thậm chí không cần phải thực hiện bất kỳ biện pháp trả đũa nào: Apple sẽ mất thị trường Trung Quốc, vốn là thị trường trọng điểm của công ty. Quan trọng hơn cả, những hành động hiện tại của Mỹ đang khiến mối quan hệ giữa hai nước ngày càng khó cứu vãn. Tại thời điểm này, kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ rất khó dự đoán. Nhưng, rõ ràng là trong tương lai gần mối quan hệ giữa hai nước sẽ không trở lại trạng thái bình thường, chuyên gia Su Hao nhận xét.
“Nếu trước đây mối quan hệ Trung-Mỹ có thể được coi là bình thường, thì bây giờ tôi có thể nói rằng, quan hệ song phương sẽ không khôi phục lại được tình trạng trước đây. Hiện nay, mối quan hệ giữa hai nước đang trong giai đoạn đối đầu gay gắt. Và nhiều khả năng sẽ còn tiếp tục. Các biện pháp của Hoa Kỳ đối với các ứng dụng di động của Trung Quốc là một bước mới nhằm kiềm chế Trung Quốc. Cuộc bầu cử Mỹ đang đến gần. Vào thời điểm này, vấn đề Trung Quốc thường trở thành một phương tiện để thu hút phiếu bầu. Theo các cuộc thăm dò ý kiến, Trump đang tụt phía sau đối thủ, và ông ta muốn lấy lại lợi thế nhờ luận điệu chống Trung Quốc để xây dựng một chiến dịch truyền thông hiệu quả. Bây giờ không có gì chắc chắn liệu ông ta có thể thắng cuộc bầu cử hay không. Chúng tôi chỉ có thể nói rằng Trung Quốc là nạn nhân của các lợi ích chính trị nội bộ của Trump”.
