Cơ chế kiểm soát quyền lực trên nhiều lĩnh vực tại Việt Nam chưa cao

HÀ NỘI (Sputnik) - Bên cạnh những kết quả quan trọng đã đạt được, Chính phủ đánh giá các biện pháp phòng ngừa tham nhũng chưa được phát huy toàn diện.

Báo cáo của Chính phủ gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội về công tác phòng, chống tham nhũng trong năm 2022 đánh giá "việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng có chuyển biến tích cực".

Kết quả đáng ghi nhận

Theo đó, đã xác minh tài sản thu nhập của 7.662/542.337 người thực hiện kê khai tài sản, thu nhập. Phát hiện 74 trường hợp kê khai chưa đúng quy định, đã xử lý theo quy định.

Năm 2022 có 19 người đứng đầu bị xử lý do để xảy ra tham nhũng. Trong đó, xử lý hình sự 10 người, cách chức 1 người, cảnh cáo 5 người và khiển trách 3 người.

Cùng với phòng ngừa, công tác thanh kiểm tra, kiểm toán, phát hiện xử lý hành vi tham nhũng, thu hồi tài sản cũng đạt nhiều kết quả.

Chính phủ cho hay, trong năm 2022, tổng số việc phải thi hành án liên quan tham nhũng là 3.846 việc với tổng số tiền thu hồi là 88.604,9 tỉ đồng.

Trong đó, số việc có điều kiện thi hành là 2.785 việc với số tiền gần 50.366,7 tỉ đồng. Trong số có điều kiện thi hành, đã thi hành xong 1.493 việc (đạt tỷ lệ 53,61%) với số tiền gần 10.327,73 tỉ đồng (đạt tỷ lệ 20,51%).

Tiến hành kiểm tra tại 6.980 cơ quan, tổ chức, đơn vị (tăng 26,2% so với năm 2021) về thực hiện quy tắc ứng xử, từ đó đã xử lý 178 cán bộ, công chức, viên chức vi phạm (tăng 98 trường hợp so với năm 2021).

Đặc biệt có 7 trường hợp nộp lại quà tặng cho đơn vị, với số tiền 135,3 triệu đồng. Trong đó Đà Nẵng 5 người nộp số tiền 131,1 triệu đồng và Trà Vinh 2 người với số tiền 4,2 triệu đồng (tính đến tháng 8/2022).

Theo Chính phủ, những kết quả nói trên được quốc tế đánh giá rất cao. Theo Chỉ số nhận thức tham nhũng (CPI) năm 2021 của Tổ chức Minh bạch Quốc tế, Việt Nam được đánh giá đạt 39/100 điểm, đứng thứ 87 trong 180 quốc gia, vùng lãnh thổ (tăng 3 điểm, 17 bậc so với 2020).

Các biện pháp phòng ngừa tham nhũng chưa được phát huy toàn diện

Dù đã đạt được những kết quả quan trọng, Chính phủ cũng nhận thấy việc xử lý trách nhiệm người đứng đầu khi để xảy ra tham nhũng, chuyển đổi vị trí công tác, kiểm soát tài sản, thu nhập, nộp lại quà tặng vẫn còn nhiều vướng mắc.

Công tác tổ chức, cán bộ và quản lý cán bộ để phòng chống tham nhũng, tiêu cực vẫn còn hạn chế.

Một số bộ, ngành, địa phương còn xét duyệt, bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo quản lý thiếu chặt chẽ; một số trường hợp thiếu điều kiện, tiêu chuẩn, phẩm chất, năng lực; thiếu kiên quyết điều chuyển, thay thế cán bộ khi có dư luận hoặc biểu hiện tiêu cực, tham nhũng, uy tín thấp.

Tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp chưa được ngăn chặn có hiệu quả. Công tác tự kiểm tra, phát hiện tham nhũng trong nội bộ chưa có chuyến biến rõ nét.

Công tác thu hồi tài sản trong giai đoạn thi hành án hiệu quả chưa cao. Đáng lưu ý, vẫn còn tình trạng cán bộ cơ quan bảo vệ pháp luật có hành vi tham nhũng, gây bức xúc.

Đề cập đến nguyên nhân của hạn chế nói trên, Chính phủ lưu ý, một số cấp ủy, người đứng đầu chưa nhận diện đầy đủ mức độ suy thoái, tham nhũng, tiêu cực tại cơ quan, đơn vị mình; chưa thực sự gương mẫu, quyết liệt, nói chưa đi đôi với làm trong phòng chống tham nhũng, tiêu cực.

Cơ chế kiểm soát quyền lực trên nhiều lĩnh vực chưa cụ thể, chậm được hoàn thiện, hiệu quả chưa cao.

Chất lượng cán bộ, công chức nói chung và cán bộ, công chức trong các cơ quan phòng chống tham nhũng, tiêu cực nói riêng có mặt bất cập.

Cơ chế khuyến khích, bảo vệ người dân tham gia phát hiện, tố giác, đấu tranh với các hành vi tham nhũng, tiêu cực chưa hiệu quả.

Trong khi, các vụ việc, vụ án tham nhũng, tiêu cực có tính chất phức tạp, nhiều vụ rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng; phạm tội tham nhũng thường là người có chức vụ nên có kiến thức, kinh nghiệm, mối quan hệ rộng; tội phạm thường xảy ra đã lâu, qua nhiều lần kiểm tra, thanh tra mới phát hiện... gây khó khăn trong phát hiện, điều tra, xử lý.

Báo cáo của Chính phủ nhấn mạnh, thu nhập, cuộc sống của cán bộ, công chức, viên chức, nhất là trong các đơn vị sự nghiệp công lập, ở cơ sở còn khó khăn; một bộ phận thiếu tu dưỡng nên tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp chưa được ngăn chặn triệt để.