Rút vốn khỏi Eximbank, SMBC sẽ mua lại cổ phần tại VPBank?

Nhiều nguồn tin cho biết, SMBC đã thoái vốn khỏi Ngân hàng Eximbank sau 15 năm hợp tác.

Tuy vậy, SMBC cho biết vẫn tiếp tục mở rộng phát triển tại Việt Nam, thông qua các chi nhánh của tổ chức này tại Hà Nội và TP.HCM, cũng như hợp tác với VPBank SMBC Finance (FE Credit).

SMBC rút vốn khỏi Eximbank

Điều này được thể hiện trong phiên 13/01, có tổng cộng hơn 137,1 triệu cổ phiếu EIB của Eximbank được giao dịch. Trong số đó, hơn 134,1 triệu cổ phiếu EIB (tương đương 10,8% vốn điều lệ Eximbank) được giao dịch thỏa thuận với tổng giá trị 3.421 tỷ đồng, tương đương mức 25,505 đồng/cổ phiếu.

Đặc biệt, khối ngoại đã bán gần 132,8 triệu cổ phiếu EIB, với giá trị hơn 3.388 tỷ đồng. Từ đầu tháng 01 đến phiên 13/01, có gần 191 triệu cổ phiếu EIB được chuyển nhượng với tổng giá trị 4.959 tỷ đồng, tương đương mức 26.008 đồng/cổ phiếu.

Hồi cuối tháng 12/2022, Eximbank cũng ghi nhận nhiều giao dịch giá trị lớn. Chỉ trong hai ngày 21/12 và 22/12/2022, có gần 212 triệu cổ phiếu EIB sang tay với tổng giá trị hơn 5.916 tỷ đồng, tương đương hơn 17,2% cổ phần của ngân hàng.

Trong đó, có khoảng 204,7 triệu cổ phiếu được giao dịch bằng phương thức thoả thuận, giá trị giao dịch gần 5.714 tỷ đồng, tương đương khoảng 27.900 đồng/cổ phiếu. Trong phiên 28/12, có 49,2 triệu cổ phiếu EIB được trao tay qua thỏa thuận.

Theo dữ liệu của Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE), tính đến ngày 12/1, tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại Eximbank là 18,95%.

Trong đó, SMBC là cổ đông chiến lược đang nắm giữ 15% tại ngân hàng này. Một nguồn tin đáng tin cậy từ Hội đồng quản trị Eximbank cho biết, SMBC đã thoái vốn trong phiên ngày 13/1 vừa qua.

Theo đó, đối tác chiến lược nước ngoài là định chế tài chính Nhật Bản - SMBC chính thức rút vốn khỏi Eximbank sau công bố chấm dứt liên minh của SMBC hồi tháng 10/2022.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã ra văn bản "chấp thuận việc bán, chuyển nhượng toàn bộ cổ phần EIB do SMBC sở hữu ở Eximbank" trong ngày 18/10/2022.

Văn bản này có giá trị thực hiện trong vòng 3 tháng kể từ ngày ký, nghĩa là hạn chót sẽ vào ngày 18/1/2023. Do đó, SMBC phải thoái vốn khỏi Eximbank theo phương án đã được NHNN chấp thuận.

Có thể thấy, trong phiên 13/1, khối ngoại đã bán ròng qua phương thức thỏa thuận 132,8 triệu cổ phiếu EIB, tương đương tới 10,8% vốn điều lệ của ngân hàng này. Như vậy, SMBC có thể đã thoái vốn tại Eximbank trong phiên giao dịch hôm thứ Sáu.

Thông tư số 96/2020/TT-BTC ngày 16/11/2020 của Bộ Tài chính nêu rõ, cổ đông lớn của công ty đại chúng khi có thay đổi về số lượng cổ phiếu sở hữu qua các ngưỡng 1% số cổ phiếu có quyền biểu quyết phải công bố thông tin và báo cáo cho công ty đại chúng trong vòng 5 ngày làm việc. Tuy vậy, cho đến nay, SMBC vẫn chưa công bố thông tin giao dịch nào.

Hợp tác SMBC - Eximbank

Trước đó, năm 2007, SMBC chính thức trở thành cổ đông chiến lược tại Eximbank với tỷ lệ nắm giữ 15% cổ phần EIB, có trị giá 225 triệu USD.

Thời gian đầu, SMBC hỗ trợ Eximbank lập kế hoạch phát triển ngân hàng bán lẻ trung và dài hạn, biệt phái chuyên gia sang Việt Nam để triển khai các dự án mới, phát triển hoạt động kinh doanh thẻ, cho vay.

Bên cạnh đó, ngân hàng Nhật Bản cũng tư vấn, lập kế hoạch cho hoạt động quản trị doanh nghiệp và đào tạo nhân sự cho Eximbank.

Tuy nhiên, những tranh chấp xảy ra giữa các nhóm cổ đông của Eximbank hơn 10 năm qua khiến những kế hoạch của SMBC diễn ra không đúng dự tính. Sau nhiều lần kiến nghị thanh lọc thành viên HĐQT Eximbank, tổ chức đại hội cổ đông bất thường bất thành, SMBC đã quyết định rút vốn khỏi nhà băng này.

Cuối năm 2019, khi bắt đầu thương lượng với FE Credit, SMBC đã rút đại diện khỏi HĐQT Eximbank. Từ ngày 9/12/2019, ông Yasuhiro Saitoh thôi giữ vị trí đại diện theo uỷ quyền của SMBC tại Eximbank. Trong đại hội cổ đông thường niên 2021 bất thành ngày 27/4/2021, SMBC không cử người tham dự.

Đề nghị chấm dứt liên minh chiến lược của Sumitomo Mitsui Banking được đưa ra từ đầu tháng 1/2022 và được HĐQT Eximbank đồng ý hôm 7/2/2022.

Đến ngày 18/3/2022, SMBC chính thức có văn bản thông báo về việc chấm dứt thỏa thuận liên minh chiến lược với Eximbank. Ông Võ Quang Hiển, đại diện tại Eximbank theo ủy quyền của SBMC, cũng thông báo không còn là thành viên HĐQT tại ngân hàng này.

Dù chấm dứt liên minh với Eximbank, SMBC cho biết, vẫn tiếp tục nâng cao hơn nữa chiến lược phát triển tại Việt Nam, không chỉ thông qua các chi nhánh hiện tại của tổ chức này tại Hà Nội, TP.HCM mà còn thông qua việc hợp tác với VPBank SMBC Finance (FE Credit).

Đầu năm 2022, SMBC đã mua 49% vốn của công ty tài chính tiêu dùng hàng đầu Việt Nam FE Credit. Thương vụ có giá trị tương đương 1,26 tỷ USD. Do vậy, trên thị trường có thông tin cho rằng, MSBC rút vốn khỏi Eximbank là để tham gia vào HĐQT VPBank, nhằm mua lại cổ phần tại Ngân hàng này.

VPBank đã thông qua cổ đông việc nới room ngoại từ 15% lên 17% trong năm 2022 và cho biết, sẽ tiếp tục thu hút thêm vốn ngoại trong thời gian tới.