Triển vọng cho "thỏa thuận ngũ cốc"

Thỏa thuận ngũ cốc hết hạn vào ngày 17 tháng 7. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu thỏa thuận này có được gia hạn hay không. Sputnik đã thu thập ý kiến ​​chuyên gia về khả năng diễn biến kịch bản tiếp theo.

"Thỏa thuận ngũ cốc" là gì?

Vào ngày 22 tháng 7 năm 2022, tại Instanbul, Nga, Ukraina, Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc đã ký kết tài liệu gọi là "thỏa thuận ngũ cốc". Đây là một thỏa thuận trọn gói, mục đích là để đảm bảo xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp của Ukraina ra thị trường thế giới. Ngoài ra, thỏa thuận cũng quy định rằng sẽ dỡ bỏ các hạn chế đối với việc xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp và phân bón của Nga, đặc biệt là amoniac, ra thị trường thế giới.

Tuy nhiên, các nghĩa vụ được tuyên bố theo thỏa thuận đã không được thực hiện đầy đủ. Đặc biệt, các vấn đề về bảo hiểm và bảo dưỡng tàu, cũng như các vấn đề trong lĩnh vực ngân hàng vẫn còn chưa được giải quyết. Ngoài ra, vào tháng 6 năm 2023, những kẻ phá hoại Ukraina đã cho nổ tung đường ống dẫn amoniac Toliatti-Odessa ở vùng Kharkov, qua đó amoniac được vận chuyển đến cảng Odessa.

Vấn đề gia hạn "thỏa thuận ngũ cốc" vẫn bỏ ngỏ

Như Khadzhimurad Belkharoev, Phó Giáo sư Chương trình An ninh Kinh tế Quốc tế tại Viện Kinh tế và Kinh doanh Thế giới thuộc Đại học Tổng hợp Hữu nghị các dân tộc Nga, lưu ý, "thỏa thuận ngũ cốc" đã góp phần xuất khẩu một phần đáng kể ngũ cốc và các loại thực phẩm khác từ lãnh thổ Ukraina.

"Tuy nhiên, thực phẩm lẽ ra được xuất khẩu sang các nước nghèo nhất lại được cung cấp cho các nước giàu có khả năng tự cung tự cấp: EU, Ấn Độ, Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Iran, Ai Cập, Hàn Quốc. Đồng thời, Tây Ban Nha, Hà Lan, Ý đã mua ngũ cốc cho vật nuôi ở quy mô công nghiệp, vì họ chuyên sản xuất thịt và các sản phẩm từ thịt, còn ngũ cốc từ Ukraina được bán với giá rẻ", - chuyên gia lưu ý.

Theo ông, việc gia hạn thỏa thuận vẫn là một câu hỏi lớn, về bản chất, việc gia hạn thỏa thuận hay không phụ thuộc vào thiện chí lãnh đạo của Nga.

Elmira Imamkulieva, giảng viên cao cấp tại Khoa Nghiên cứu Khu vực Nước ngoài thuộc Khoa Kinh tế Thế giới và Các vấn đề Quốc tế tại Trường Đại học Kinh tế Đại học Nghiên cứu Quốc gia Elmira Imamkulieva, lưu ý rằng không thể loại trừ khả năng Nga quyết định gia hạn thỏa thuận.

"Tuy nhiên, điều này mang tới ngày càng nhiều rủi ro quân sự và chính trị. Các điều kiện của chúng tôi không được đáp ứng", - chuyên gia nói.

Như chuyên gia chính sách đối ngoại Hasan Erel nói thêm, dựa trên các sự kiện gần đây, có thể giả định rằng thỏa thuận sẽ không được gia hạn trong giai đoạn tiếp theo, vì Nga không hài lòng với việc thực hiện các điều khoản của thỏa thuận trên thực tế.

"Nhiều kỳ vọng của Matxcơva liên quan đến thỏa thuận ngũ cốc đã không thành hiện thực, đặc biệt là về những gì liên quan tới các biện pháp trừng phạt. Ngoài ra, hành động của Ankara cũng có tác động, có thể hiểu là một sự thay đổi nhất định trong đường lối chính trị, cụ thể là chúng ta đang nói về cuộc gặp của Zelensky với Erdogan ở Istanbul, việc ký kết thỏa thuận sản xuất máy bay không người lái tấn công Bayraktar của Thổ Nhĩ Kỳ ở Ukraina", - Erel nói, đồng thời nói thêm rằng tất cả các bước này làm giảm đáng kể khả năng gia hạn "thỏa thuận ngũ cốc".

Hậu quả của việc không gia hạn "thỏa thuận ngũ cốc" là gì?

Theo Belkharoev từ Đại học Tổng hợp Hữu nghị các dân tộc Nga, "thỏa thuận ngũ cốc" cần được đàm phán lại, quy định việc thực hiện đồng bộ các điều kiện của nó.

Chuyên gia lưu ý: "Tài liệu này phải bao gồm một phần, trong đó nêu rõ các điều kiện đối với những người tham gia".

Tuy nhiên, nếu thỏa thuận ngũ cốc không được gia hạn thì với việc thiếu nguồn lương thực, quá trình lạm phát của các đồng tiền quốc gia sẽ tăng tốc ở các nước nghèo, tình hình chính trị xã hội sẽ xấu đi và sẽ có một làn sóng di cư ồ ạt tới các quốc gia thịnh vượng, Belkharoev nhận định.