Tác chiến điện tử Nga có khả năng áp chế Starlink ở Ukraina?

Quân đội Ukraina được cho là đang đối mặt với các vấn đề với hệ thống liên lạc Starlink. Vậy nguyên nhân đằng sau là gì?

Các thông tin gần đây cho thấy Starlink đã ngừng hoạt động ở một số khu vực xung đột tại Ukraina. Theo báo chí phương Tây, chủ sở hữu SpaceX, Elon Musk, đã nhiều lần hạn chế quyền truy cập Internet Starlink đối với quân đội Ukraina và điều này đã dẫn đến những hậu quả đáng buồn đối với chiến lược của Kiev. Tuy nhiên, vị tỷ phú này vẫn chưa bình luận về thông tin này.

Nhưng, có một cách giải thích khác cho những khó khăn mà quân đội Ukraina đang phải đối mặt.

"Dựa trên phân tích các trao đổi chặn được trên đường dây liên lạc của binh lính Ukraina, họ gặp khó khăn khi sử dụng Internet qua vệ tinh Starlink ở hướng chiến thuật Lugansk", - Trung tá nghỉ hưu của Lực lượng dân quân Cộng hòa Nhân dân Lugansk Andrey Marochkho nói với Sputnik ngày 31/7.

"Nhiều người cho rằng việc này là do Nga sử dụng thiết bị tác chiến điện tử để gây nhiễu thông tin liên lạc do SpaceX cung cấp".

Bộ Quốc phòng Nga chưa bình luận gì về thông tin này.

Starlink là gì? Internet vệ tinh hoạt động như thế nào?

Starlink do công ty hàng không vũ trụ SpaceX của Mỹ điều hành, thuộc sở hữu của Elon Musk. Trong khi hầu hết các dịch vụ Internet vệ tinh được cung cấp thông qua các vệ tinh đơn lẻ quay quanh Trái Đất ở độ cao 35.786km, Starlink thực sự là một chùm hàng nghìn tàu vũ trụ quay quanh Trái Đất ở độ cao 550km và "bao phủ toàn bộ địa cầu".

Ngày 11/5/2022, Elon Musk tuyên bố trên Twitter: "Cho đến nay, Starlink đã chống lại các nỗ lực gây nhiễu và tấn công mạng của Nga, nhưng cường độ của các nỗ lực như vậy đang gia tăng".

Ngày 18/4/2023, tờ Washington Post đưa tin, họ tiếp cận được một tài liệu tình báo mật – một phần trong số tài liệu bị rò rỉ của Lầu Năm Góc – nói rằng Matxcơva đã thử nghiệm trong nhiều tháng với “hệ thống tác chiến điện tử Tobol” nhằm phá vỡ đường truyền của Starlink ở Ukraina. Tài liệu này được đề tháng 3 và không cung cấp thông tin chi tiết về cuộc thử nghiệm.

Trước đó, một nguồn thạo tin nói với Sputnik rằng Nga đã phát triển một hệ thống tác chiến điện tử (EW) mới có khả năng làm gián đoạn liên lạc của tàu vũ trụ trên quỹ đạo địa tĩnh. Quỹ đạo địa tĩnh này cao khoảng 36.000km (khoảng 22.300 dặm) so với mực nước biển. Nguồn tin không cung cấp thông tin chi tiết về hệ thống EW mới của Nga, chỉ nói rằng "sức mạnh các bộ phát của nó ở tầm ngắn không chỉ cho phép triệt tiêu mà còn vô hiệu hóa vĩnh viễn thiết bị điện tử của đối phương".

Hệ thống tác chiến điện tử Infauna

© Sputnik / Vitaly Timkif

/

Chuyển đến kho ảnh

Nga có khả năng áp chế Starlink không?

Ngoài Tobol, quân đội Nga còn được trang bị nhiều hệ thống tác chiến điện tử tinh vi. Trong số đó có các hệ thống như Krasukha, Moskva, Infauna, Leer và Triad. Một số hệ thống đã được sử dụng trong chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraina.

"Cần phải nhớ rằng bất kỳ liên lạc vệ tinh nào cũng chỉ có thể bị áp chế trong một khu vực nhỏ cục bộ", - ông Dmitry Kornev, nhà phân tích quân sự, người sáng lập cổng thông tin "Quân đội" tại Nga nói với Sputnik.

Đồng thời, không thể loại bỏ hoàn toàn thông tin liên lạc trong khu vực đã chọn. Các hệ thống EW chỉ có thể được sử dụng để can thiệp vào thông tin liên lạc của đối phương. Chuyên gia Kornev lưu ý rằng, một số loại hệ thống tác chiến điện tử của Nga có khả năng hoàn thành các nhiệm vụ nói trên, nhưng cho đến nay vẫn chưa có thông tin chính thức.

"Sẽ không ai nói cho bạn biết cụ thể về việc gây nhiễu Starlink, vì thiết bị tác chiến điện tử này là tuyệt mật. Nói chung, mọi thứ liên quan đến chúng đều là bí mật. Không ai biết chính xác đặc điểm của những hệ thống này", - ông Pavel Kalmykov, nhà phân tích tại Cơ quan phân tích quân sự và chính trị của Nga cho biết.

Tuy nhiên, chuyên gia Kalmykov nói rằng, theo đánh giá từ một số thông tin mà ông có trước đó, giả thuyết Starlink bị áp chế ở Donbass có thể là sự thật.

Нệ thống tác chiến điện tử Leer-2

© Sputnik / Vladimir Astapkovich

Về phần mình, nhà phân tích quân sự Viktor Litovkin - đại tá Quân đội Nga đã nghỉ hưu, cho rằng, Nga chỉ có thể "chặn" một số phần trong hệ thống mạng vệ tinh của Starlink.

"Tôi không nghĩ chúng tôi có những hệ thống tác chiến điện tử mạnh đến mức có thể vô hiệu hóa cả 4.000 vệ tinh của Elon Musk. Tất cả phụ thuộc vào tình hình cụ thể và quyết định sẽ do chỉ huy của Nga đưa ra", - ông Litovkin nói với Sputnik.

Điều gì sẽ xảy ra nếu Nga áp chế Starlink?

Theo chuyên gia Kornev, nếu Starlink bị gián đoạn hoạt động sẽ dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng cho Lực lượng Vũ trang Ukraina.

"Theo các nhà phân tích phương Tây, các hoạt động quân sự hiện đại phụ thuộc rất nhiều vào thông tin liên lạc. Nghĩa là, nếu một người, ngồi ở đâu đó trong xe tăng, hoặc trong chiến hào, có thông tin về những gì đang xảy ra trên chiến trường, xung quanh anh ta, thì anh ta đã hoàn thành 50% nhiệm vụ chiến đấu của mình", - chuyên gia Nga giải thích.

"Binh lính khi đó không còn cần phải xem liệu có một chiếc xe tăng đằng sau ngọn đồi hay liệu có ai đó đe dọa mình hay không, và anh ta có thể tấn công ai. Toàn bộ khái niệm phương Tây dựa trên giả định rằng thiết bị đầu cuối vệ tinh, thiết bị đầu cuối thông tin đều có trên mọi phương tiện chiến đấu, mọi xe tăng và mọi chiến hào. Và Starlink mang đến cơ hội này", - ông Kornev cho biết thêm.

Ngoài ra, các module Starlink cung cấp cho quân đội Ukraina khả năng biến những phương tiện không người lái thô sơ nhất thành phương tiện thông minh. Nhờ đó họ có thể kiểm soát các phương tiện không người lái trên không và trên biển để tấn công các mục tiêu của Nga, bao gồm cả các mục tiêu dân sự. Cũng cần phải nhắc lại rằng, một năm trước, Elon Musk đã lên tiếng phản đối việc Ukraina sử dụng Starlink cho các cuộc tấn công vào lãnh thổ Nga, yêu cầu Kiev chỉ sử dụng thiết bị này cho mục đích "phòng thủ", ông Kornev nói thêm.

Theo chuyên gia Kornev, nếu Nga có cơ hội áp chế Starlink, điều đó sẽ là một “thảm họa thông tin” đối với quân đội Ukraina. Ông lưu ý rằng, khi đó, các đơn vị quân đội Ukraina sẽ không thể liên lạc với nhau, trong khi khả năng tấn công bằng UAV cũng sẽ suy giảm đáng kể. Kết quả là chính quyền Kiev sẽ phải thay đổi cơ bản chiến thuật và thiết bị, khiến họ mất đi thời gian quý giá.

Quân đội Ukraina đang phụ thuộc rất nhiều vào thiết bị đầu cuối của Starlink trong phần lớn các hoạt động trên chiến trường. Và Nga nên tận dụng mọi cơ hội để gây nhiễu thông tin liên lạc của họ, chuyên gia lưu ý và nhấn mạnh rằng điều này sẽ làm tăng đáng kể khả năng của Nga và làm giảm khả năng của Lực lượng Vũ trang Ukraina.