Liệu VinFast của Việt Nam có được chính quyền Biden ưu tiên?

Xây nhà máy ở Bắc Carolina, liệu VinFast – ‘đứa con cưng’ của người giàu nhất Việt Nam Phạm Nhật Vượng - có được hưởng lợi từ chính sách khuyến khích EV của Mỹ?

Cựu Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Ted Osius kiến nghị, nếu muốn khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực sản xuất của Mỹ, nước này nên mở rộng ưu đãi thuế cho xe điện Việt Nam.

Reuters cho rằng, Đạo luật Giảm lạm phát mà Mỹ ban hành chỉ mang lại lợi ích cho các quốc gia có hiệp định thương mại tự do với Washington – trong đó không bao gồm Việt Nam.

VinFast gặp phải canh tranh mạnh mẽ tại thị trường Mỹ

Tuần trước, như Sputnik đã đưa tin, hãng xe Việt Nam VinFast đã bắt đầu khởi công xây dựng nhà máy sản xuất xe điện trị giá 4 tỷ USD tại bang North Carolina để cung cấp cho thị trường Mỹ.

Nhà máy của VinFast có diện tích 800ha, công suất dự kiến 150.000 xe/năm trong giai đoạn 1. Dự kiến nhà máy sẽ bước sang giai đoạn 2 vào năm 2025, chậm hơn 1 năm so với kế hoạch ban đầu. Đến nay, VinFast đã nhận được khoản ưu đãi trị giá 1,2 tỷ USD từ bang Bắc Carolina cho dự án này.

Tuy nhiên, theo ông Ted Osius, cựu Đại sứ Mỹ tại Việt Nam, hiện là Chủ tịch Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN, VinFast có thể gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với các đối thủ nếu không được hưởng ưu đãi thuế.

Nói với CNBC, CEO VinFast Lê Thị Thu Thuỷ cũng thừa nhận tính chất cạnh tranh ngày càng cao ở thị trường Mỹ.

“Chúng tôi nghĩ rằng vẫn còn nhiều chỗ dành cho những người mới gia nhập thị trường. Tôi nghĩ rằng người tiêu dùng Mỹ cởi mở với những công ty mới, miễn là chúng tôi có các sản phẩm chất lượng”, - bà Thủy chia sẻ.

Việc gia nhập thị trường Mỹ cũng đồng nghĩa với việc VinFast sẽ phải cạnh tranh với Tesla và BYD. Đó là chưa kể đến việc, nhiều nhà sản xuất ô tô truyền thống khác cũng đang nỗ lực gia nhập thị trường xe hybrid và xe điện.

Phép thử với đạo luật của Tổng thống Biden

Ngày 3/8, trả lời phỏng vấn Reuters, ông Osius cho biết, VinFast đã hưởng ứng lời kêu gọi sản xuất xe điện trên lãnh thổ Mỹ của Tổng thống Joe Biden.

"Họ sẽ muốn trở thành một phần của chuỗi cung ứng xe điện và họ sẽ không muốn bị phân biệt so với các nhà sản xuất xe điện khác”, - cựu Đại sứ Mỹ tại Việt Nam nhận định.

Cho đến lúc này, vẫn “chưa có hướng đi rõ ràng” để Việt Nam hưởng các ưu đãi thuế. Tuy nhiên, theo ông Osius, việc VinFast tiếp tục dự án nhà máy xe điện ở Bắc Carolina cho thấy “niềm tin khá chắc chắn rằng mọi chuyện rồi sẽ ổn – và tôi cũng có niềm tin như vậy”.

Việc Nhà Trắng của Tổng thống Biden có thể đưa ra một giải pháp dành cho VinFast hay không, sẽ là một phép thử để xem các lợi ích kinh tế mà Đạo luật Giảm lạm phát của Mỹ (IRA) mang lại có thể được mở rộng đến đâu.

Theo đó, IRA cung cấp khoản tín dụng thuế đối với những chiếc xe điện được mua tại Mỹ, với điều kiện cần một tỷ lệ các khoáng chất quan trọng chế tạo pin phải có nguồn gốc từ Mỹ hoặc một đối tác thương mại tự do của Mỹ.

Trong tháng 3, Mỹ đã ký một thoả thuận với Nhật Bản về các khoáng chất quan trọng để đảm bảo ô tô của Nhật sẽ được hưởng lợi từ tín dụng thuế. Giờ đây, cả Liên minh châu Âu và Anh đều muốn thoả thuận tương tự.

Tuần trước, Tổng thống Biden cho biết, ông có thể gặp gỡ nhà lãnh đạo Việt Nam tại hội nghị thượng đỉnh G20 tổ chức tại New Delhi, Ấn Độ trong tháng 9, nơi hai bên dự kiến sẽ nhất trí về việc tăng cường mối quan hệ ngày càng tốt đẹp trong những năm gần đây.

Cựu Đại sứ Mỹ tại Việt Nam cho rằng, Washington nên tăng thêm các ưu đãi thuế cho các bên ký kết Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ-Thái Bình Dương (IPEF), sáng kiến thương mại với sự tham gia của 14 nước, trong đó bao gồm Việt Nam và Indonesia, vốn là nơi có trữ lượng lớn khoáng sản quan trọng để sản xuất pin xe điện.

Chính quyền Tổng thống Biden đã khởi động IPEF như một nỗ lực nhằm tăng cường cam kết kinh tế với khu vực châu Á, sau khi cựu Tổng thống Donald Trump rút Mỹ khỏi Hiệp định thương mại xuyên Thái Bình Dương. Tuy nhiên, IPEF được nhiều chuyên gia và nhà quan sát đánh giá là vẫn thiếu các điều khoản về tiếp cận thị trường mà các nước ASEAN mong muốn.