Căng thẳng với Trung Quốc, Philippines quay sang hợp tác với Việt Nam ở Biển Đông

Chính quyền Philippines phát đi tín hiệu về dự định ký kết hiệp định hợp tác hàng hải với Việt Nam, nhằm nỗ lực ổn định những căng thẳng gần đây ở Biển Đông.

Tổng thống Ferdinand Marcos kỳ vọng, việc ký kết thoả thuận tăng cường hợp tác hàng hải với Việt Nam sẽ giúp củng cố sức mạnh đoàn kết, cùng với ASEAN ứng phó dễ dàng hơn trước những thách thức chung ở Biển Đông.

Philippines chọn hợp tác với Việt Nam

Trong bối cảnh leo thang căng thẳng quan hệ với Trung Quốc ở Biển Đông, Philippines đã hướng về Việt Nam nhằm tăng cường hợp tác hàng hải.

Theo truyền thông nhà nước Philippines, trong cuộc gặp với Đại sứ Việt Nam tại Philippines Hoàng Huy Chung vào tuần trước, Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos đã nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường hợp tác giữa Hà Nội và Manila khi Bắc Kinh ngày càng đơn phương thực hiện nhiều hành động gây hấn ở Biển Đông, khiến tình hình tại nhiều khu vực quần đảo tranh chấp leo thang căng thẳng.

"Giờ đây, chúng ta sẽ bắt đầu thảo luận về thỏa thuận chung giữa Philippines và Việt Nam, tôi nghĩ đó là một phần rất quan trọng trong mối quan hệ của hai nước và sẽ mang lại yếu tố ổn định cho các vấn đề mà hai bên đang gặp phải ở phía Nam Biển Đông", - Tổng thống Marcos tuyên bố, theo thông cáo của Văn phòng Truyền thông Tổng thống Philippines (PCO).

Thoả thuận rất quan trọng

Nhà lãnh đạo Philippines bày tỏ thái độ mong chờ thoả thuận tăng cường hợp tác hàng hải và an ninh trên biển với Việt Nam nhằm duy trì sự ổn định, hoà bình, tôn trọng lợi ích chung ở Biển Đông giữa các bên.

Tổng thống Marcos nhấn mạnh thêm rằng một thỏa thuận hàng hải giữa Philippines và Việt Nam sẽ giúp hai nước dễ dàng đối mặt với những thách thức chung trên tuyến đường thủy chiến lược ở Biển Đông.

Một thỏa thuận song phương giữa Hà Nội và Bắc Kinh sẽ đóng vai trò cơ sở cho một mặt trận thống nhất cùng với các nước khác trong khu vực ASEAN xây dựng tiếng nói chung.

Thoả thuận hợp tác này được xem là đặc biệt quan trọng trong việc tìm kiếm giải pháp hiệu quả hướng đến giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông.

Kiến nghị của Tổng thống Marcos xuất hiện vài ngày sau cuộc đụng độ có sử dụng vũ lực giữa Trung Quốc và Philippines liên quan đến Bãi Cỏ Mây ở quần đảo Trường Sa.

Theo báo chí Philippines, vụ việc cho thấy sự hung hăng ngày càng gia tăng của lực lượng Hải cảnh Trung Quốc liên quan đến các tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông.

Gần một nửa trong số 10 quốc gia thành viên ASEAN có tuyên bố chủ quyền tranh chấp biển đảo ở Biển Đông.

Trung Quốc sẽ phải thận trọng hơn

Theo một số chuyên gia, việc hợp tác hàng hải mới giữa Philippines và Việt Nam có thể tạo ra động lực mới trong tranh chấp đường thủy, buộc Trung Quốc phải có những bước đi thận trọng hơn và bớt các hành vi đơn phương gây hấn.

"Nếu Philippines và Việt Nam đạt được sự thống nhất, Trung Quốc sẽ phải thận trọng hơn vì có vẻ như đó sẽ là khởi đầu cho tất cả các thành viên ASEAN có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông trở nên thống nhất", - Maritime Executive dẫn quan điểm phân tích của ông Jay Batongbacal, Giám đốc Viện nghiên cứu các vấn đề hàng hải và Luật Biển tại Đại học Philippines lưu ý.

Hợp tác hàng hải giữa Philippines và Việt Nam ở Biển Đông đã được triển khai từ những năm 1990. Tuy nhiên, nỗ lực này chưa bao giờ được cụ thể hóa thành một thỏa thuận cụ thể. Do đó, đây có thể được xem là cơ hội rất quan trọng.

Theo truyền thông Manila, trong thời gian gần đây, xu hướng hợp tác đang thay đổi khi Việt Nam cùng các nước ASEAN có tranh chấp về biển đảo hầu như đều chia sẻ chung quan điểm ủng hộ Philippines trong vụ kiện lên Tòa án Trọng tài Thường trực ở La Haye về tranh chấp Biển Đông.

Hồi tháng 5/2023, hai nước cũng nhất trí xây dựng Bộ quy tắc ứng xử nhằm tăng cường phối hợp giải quyết các vấn đề trên biển, nhất là ở khu vực Biển Đông vốn tiềm ẩn nhiều nguy cơ xung đột, leo thang căng thẳng.