Chánh án Tối cao yêu cầu điều tra lại vụ ông Liên Khui Thìn thua kiện đòi tài sản

Chánh án TAND Tối cao kháng nghị, đề nghị hủy cả 2 bản án xét xử vụ ông Liên Khui Thìn thua kiện trong vụ kiện đòi 50% tài sản góp vốn ở Công ty Tây Sơn.

Trước đó, toà phúc thẩm đã đảo ngược bản án sơ thẩm, tuyên ông Liên Khui Thìn thua kiện trong vụ kiện kinh doanh thương mại giữa nguyên đơn là ông Liên Khui Thìn và bị đơn là ông Phạm Minh Đạo, Phạm Nguyễn Minh Đức.

Thụ án tù, mất 50% vốn góp ở công ty mình từng làm Chủ tịch

Mới đây, Chánh án TAND Tối cao đã ban hành quyết định kháng nghị giám đốc thẩm đối với bản án phúc thẩm của TAND cấp cao tại TP.HCM về vụ kiện kinh doanh thương mại giữa nguyên đơn là ông Liên Khui Thìn và bị đơn là ông Phạm Minh Đạo, Phạm Nguyễn Minh Đức.

Theo quyết định này, Hội đồng thẩm phán TAND tối cao được đề nghị xét xử giám đốc thẩm, hủy bản án phúc thẩm nói trên và bản án sơ thẩm của TAND TP.HCM, giao hồ sơ về cho tòa sơ thẩm giải quyết lại. Đồng thời, Chánh án TAND tối cao cũng yêu cầu tạm đình chỉ thi hành bản án phúc thẩm cho đến khi có quyết định giám đốc thẩm.

Hồ sơ vụ án ghi nhận, năm 1996, ông Liên Khui Thìn và bà Nguyễn Thị Tuyết Mai mỗi bên cùng góp 50% vốn, tương đương với số vốn điều lệ 3 tỷ đồng để thành lập Công ty TNHH sản xuất thương mại Tây Sơn (Công ty Tây Sơn), hoạt động kinh doanh đa ngành nghề. Trong đó, ông Thìn làm Chủ tịch hội đồng thành viên, còn bà Mai làm Giám đốc.

Sau đó 1 năm, ông Liên Khui Thìn bị bắt với cáo buộc chiếm đoạt hàng nghìn tỷ đồng của các ngân hàng trong đại án Epco - Minh Phụng. Ông bị tuyên tử hình về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản XHCN.

Ông Thìn sau đó được Chủ tịch nước chấp nhận đơn xin ân giảm từ tử hình xuống tù chung thân. Đến năm 2009, ông tiếp tục được giảm án rồi được đặc xá do có thành tích cải tạo tốt, đã nộp tiền thi hành án hơn 500 tỉ đồng.

Theo ông Thìn, trong thời gian ông thụ án tù, bà Mai đã chuyển toàn bộ vốn và tài sản của công ty cho Phạm Minh Đạo, Phạm Nguyễn Minh Đức (chồng và con bà Mai) và em trai Đỗ Thế Minh mà không hỏi ý kiến của ông.

Do đó, sau khi ra tù, ông Thìn đã đệ đơn kiện chồng con bà Mai ra TAND TP.HCM nhằm yêu cầu phục hồi quyền sở hữu 50% tài sản và vốn góp của mình trong Công ty Tây Sơn.

Ngoài ra, ông Liên Khui Thìn cũng đề nghị tòa tuyên vô hiệu các giao dịch chuyển nhượng vốn góp, hủy các giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp từ lần 1 đến lần 8 của công ty này.

Theo ông Thìn, tài sản của công ty thời điểm đó đã bao gồm nhiều bất động sản có giá trị như: khu biệt thự rộng 2.000 m2 (nay là tòa nhà) tại 198 đường Võ Thị Sáu (đã được UBND TP.HCM chấp thuận cho nâng cấp thành dự án từ 2 năm trước) và dự án nhà ở du lịch 3 ha tại bờ biển Long Hải (Bà Rịa - Vũng Tàu)...

Đáp lại, phía bị đơn không đồng ý với yêu cầu trên với lý do đã làm đúng quy định của pháp luật, việc nhận chuyển nhượng phần vốn của bà Mai đã xin ý kiến các cơ quan chức năng và được đồng ý.

Năm 2020, TAND TP.HCM mở phiên xét xử sơ thẩm, chấp nhận toàn bộ đơn khởi kiện của ông Thìn. Theo đó, toà nhận thấy bà Mai chuyển nhượng phần vốn góp của mình cho ông Minh mà không hỏi ý kiến của ông Thìn và giảm vốn điều lệ, thay đổi thành viên công ty mà không có quyết định của hội đồng thành viên là vi phạm luật Doanh nghiệp, xâm phạm quyền lợi của ông Thìn.

Toà cũng tuyên các giao dịch chuyển nhượng phần vốn góp giữa ông Minh, bà Mai cho chồng con bà này và thay đổi thành viên công ty đều là hành vi vi phạm pháp luật. Phía bị đơn sau đó đã kháng cáo bản án này.

Giữa năm 2022, TAND cấp cao tại TP.HCM xét xử phúc thẩm đã chấp nhận kháng cáo của bị đơn là ông Phạm Minh Đạo và ông Phạm Nguyễn Minh Đức, tuyên bác đơn khởi kiện của ông Thìn.

Theo tòa phúc thẩm, sau khi ông Thìn bị bắt và tuyên tử hình trong vụ án Tăng Minh Phụng - Epco (năm 2000), bà Mai đã làm đơn gửi TAND TP.HCM về việc xử lý phần vốn góp của ông Thìn tại Công ty Tây Sơn. Tòa sau đó đã có Công văn 123 (ngày 22/8/2000) giải thích phần xử lý vốn góp của ông Thìn trong vốn điều lệ của Công ty Tây Sơn không còn, thành viên khác được phép đăng ký kinh doanh lại để kinh doanh.

"Theo bản án hình sự sơ thẩm năm 1999 của TAND TP.HCM thì mọi tài sản của Liên Khui Thìn (và của nhóm Công ty Epco) đã được thu hồi và giao cho cơ quan chức năng bảo đảm thi hành án", - nội dung công văn có đoạn.

Việc tòa sơ thẩm cho rằng "khi bà Mai chuyển phần vốn góp của mình cho thành viên khác phải có ý kiến của ông Thìn" là không có cơ sở, bởi khi đó ông Thìn đang chấp hành án.

Đến tháng 8/2022, ông Liên Khui Thìn đã làm đơn đề nghị Chánh án TAND Tối cao kháng nghị giám đốc thẩm vụ án.

Kháng nghị của Chánh án TAND tối cao

Nội dung kháng nghị dài 5 trang của Chánh án TAND tối cao cho rằng, ông Liên Khui Thìn khởi kiện yêu cầu hủy các giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp thay đổi từ lần thứ 1 đến lần thứ 8 của Công ty Tây Sơn, nhưng 2 cấp tòa sơ thẩm và phúc thẩm không đưa công ty này vào vụ án với tư cách người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là xác định thiếu người tham gia tố tụng.

Đồng thời, hồ sơ vụ án không có tài liệu, chứng cứ về việc ông Thìn chuyển nhượng toàn bộ phần vốn góp cho bà Mai, hay việc Công ty Tây Sơn mua lại toàn bộ phần vốn góp của ông Thìn, cũng như về việc giảm vốn điều lệ của công ty theo quy định tại khoản 3 điều 43 luật Doanh nghiệp.

Trong quá trình thụ lý giải quyết, bị đơn và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan cho rằng ông Thìn không còn là thành viên công ty kể từ tháng 9/2000, căn cứ nội dung công văn số 123 ngày 22/8/2000 của TAND TP.HCM.

Tuy nhiên, Chánh an TAND Tối cao cho rằng, Bộ luật Tố tụng hình sự 1988 không có quy định về giải thích, đính chính, sửa chữa bản án, quyết định. Đồng thời, công văn này cũng không phải là văn bản giải thích, sửa chữa bản án, quyết định của tòa án theo quy định tại điều 365 bộ luật Tố tụng hình sự 2015.

Chính vì vậy, đây không thể được xem là căn cứ để xác định ông Liên Khui Thìn không còn phần vốn góp ở Công ty Tây Sơn như tòa án cấp sơ thẩm đã nhận định và kết luận.

Ngoài ra, cả tòa sơ thẩm và phúc thẩm đều không thu thập bản án hình sự sơ thẩm và phúc thẩm vụ án Minh Phụng – Epco để làm rõ ông Liên Khui Thìn có chiếm đoạt tiền của Công ty TNHH EPCO hoặc tiền của tổ chức tín dụng để góp vốn vào Công ty Tây Sơn hay không; làm rõ các bản án này có xử lý phần vốn góp của ông Thìn tại Công ty Tây Sơn hay không; xem xét, quy định của pháp luật về việc thành viên Công ty TNHH bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc đang phải chấp hành hình phạt tù thì có mất quyền sở hữu vốn góp hay không...

Từ các luận điểm trên, Chánh án TAND Tối cao đề nghị hủy án, xét xử vụ án lại từ đầu.