Cú sẩy chân và cơ hội để công ty thép nổi tiếng Việt Nam lật ngược thế cờ

Từng chịu cú sảy chân vào giai đoạn khủng hoảng kinh tế toàn cầu cùng những khó khăn nội tại, Thép Pomina đang chờ đợi sự phục hồi của ngành thép để có thể lật ngược tình thế.

Dù đơn vị kiểm toán của Thép Pomina là Ernst & Young Việt Nam lưu ý yếu tố không chắc chắn và nghi ngờ khả năng hoạt động liên tục của Thép Pomina, tuy nhiên, doanh nghiệp thép nổi tiếng của Việt Nam đang nỗ lực tái cấu trúc "chưa từng có" và chờ đợi bước đột phá.

Thép Pomina vẫn đang kinh doanh dưới vốn

Tại báo cáo soát xét bán niên vừa công bố của CTCP Thép Pomina (POM), doanh nghiệp thép có tiếng của Việt Nam cho biết doanh thu thuần đạt gần 2.200 tỷ đồng, giảm tới 73% so với cùng kỳ.

Báo cáo của Thép Pomina cho biết, với việc kinh doanh dưới vốn, công ty đang lỗ gộp 32 tỷ đồng, trong khi đó cùng kỳ năm trước lãi 348 tỷ đồng.

Ngoài xu hướng đi xuống trong hoạt động kinh doanh cốt lõi, Thép Pomina được cho là còn phải gánh thêm chi phí tài chính tăng mạnh, trong đó, chi phí lãi vay đã tăng 40%.

Lũy kế, Thép Pomina lỗ ròng 504 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm 2023. Thời điểm này năm ngoái, POM chỉ lỗ 23 tỷ đồng.

Lý giải trước đó về tình trạng lỗ, công ty cho biết là do nhà máy thép Pomina 3 vẫn còn ngưng hoạt động nhưng vẫn phải gánh nhiều chi phí, gồm cả chi phí lãi vay. Bên cạnh đó, tình hình thị trường bất động sản còn đóng băng, nhu cầu tiêu thụ thép và doanh thu trong kỳ sụt giảm mạnh, dẫn đến công ty bị sụt giảm doanh thu, trong khi chi phí cố định và lãi vay cao gây lỗ lớn trong cùng kỳ.

Tạp chí Nhịp cầu đầu tư dẫn đánh giá của đơn vị kiểm toán Ernst & Young Việt Nam cho biết, Thép Pomina đang lỗ lũy kế gần 760 tỷ đồng.

Phía đơn vị kiểm toán cũng lưu ý, các điều kiện này cho thấy sự tồn tại của yếu tố không chắc chắn trọng yếu có thể dẫn đến nghi ngờ đáng kể về khả năng hoạt động liên tục của Thép Pomina.

Cú sẩy chân đáng tiếc

Pomina từng là nhà sản xuất thép xây dựng lớn nhất Việt Nam. Pomina có thị phần từng cao hơn cả thép Hòa Phát.

Vào thời điểm 2010, Thép Pomina chiếm tới 17% thị phần thép xây dựng của Việt Nam trong khi lúc đó Hòa Phát chỉ nắm 12% thị phần.

Chiến lược của Thép Pomina được tập trung ở phân khúc trọng điểm thép xây dựng và cung cấp tập trung chủ yếu tại thị trường miền Nam.

Quyết định đầu tư dự án lớn trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế toàn cầu và kinh tế Việt Nam đối mặt nhiều khó khăn được coi là "cú sảy chân" của Thép Pomina.

Được biết, vào thời điểm đó, lãnh đạo POM tin rằng, với lợi thế giá nguyên liệu thấp và vị thế đang có, Pomina có thể đón đầu cơ hội tăng trưởng khi thị trường phục hồi.

Cùng với đó, thép Pomina cũng tự tin là doanh nghiệp đầu tư bài bản với công nghệ hiện đại nhất ngành thép, đồng thời, cũng để cạnh tranh với thép Trung Quốc bằng chất lượng nên đã quyết liệt đầu tư các nhà máy của mình bằng công nghệ châu Âu.

Pomina trước đó cũng tự tin là doanh nghiệp duy nhất tại Việt Nam vận hành hệ thống luyện thép kết hợp giữa lò cao và lò hồ quang điện Consteel từ châu Âu, với khả năng chủ động trong việc lựa chọn sản xuất linh hoạt giữa quặng sắt và phế liệu để luôn thích nghi phù hợp với diễn biến thị trường.

Tuy nhiên, do doanh thu bán hàng thấp trong bối cảnh khó khăn cùng với chi phí giá vốn cao khiến Thép Pomina mất thị phần vào tay các công ty thép cùng cạnh tranh trên sân nhà.

Kinh doanh dưới giá vốn, áp lực chi phí lãi vay khiến Thép Pomina chịu cảnh lỗ ròng kỷ lục hơn 1.078 tỷ đồng trong năm 2022 trong khi cùng kỳ lãi hơn 182 tỷ đồng.

Đáng nói, đây cũng là mức lỗ nặng nhất của ngành thép. Bước qua năm 2023, Thép Pomina đặt kế hoạch doanh thu 9.000 tỷ đồng (điều chỉnh từ 14.000 trước đó) và lợi nhuận sau thuế ghi nhận lỗ 150 tỷ đồng nhưng doanh nghiệp lại tiếp tục lỗ kỷ lục trong nửa đầu năm nay.

Lý giải việc thay đổi doanh thu, lợi nhuận, ông Đỗ Duy Thái, Chủ tịch HĐQT Thép Pomina cho biết, điều này thể hiện sự thận trọng của HĐQT trong bối cảnh thị trường thực tế còn khó khăn.

Dù vậy, yếu tố chính khiến Thép Pomina điều chỉnh kế hoạch là niềm tin ngành bất động sản chưa tốt lên trong năm 2023. Ông Thái cho hay, từ nay đến cuối năm, có thể bất động sản vẫn sẽ "bất động", dù Chính phủ đã cố gắng dùng mọi biện pháp như giải quyết thủ tục cho từng công trình một, giảm lãi suất, giãn nợ cho các công ty bất động sản.

"Chính phủ đã cố gắng hết sức, nhưng để chính sách ngấm vào nền kinh tế cần có thời gian. Các chuyên gia cho rằng, năm sau bất động sản sẽ ấm trở lại, nhưng với tôi phải đến tháng 6/2024 thì mới bắt đầu tốt trở lại", - báo Đầu tư dẫn lời ông Đỗ Duy Thái cho biết.

Mới đây, Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM đã chuyển cổ phiếu POM từ diện cảnh báo sang diện kiểm soát (từ ngày 10/10).

Thực tế, cơn bĩ cực của thép Pomina, có liên quan đến khó khăn của cả ngành thép nói chung khi hầu hết các doanh nghiệp thép trong nước đều ghi nhận kết quả kinh doanh sụt giảm đi, cũng có một số công ty thậm chí còn lỗ nặng.

Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) lưu ý, nhu cầu thép suy yếu tại hầu hết khu vực trên thế giới, tâm lý tiêu cực có tác động đến giá bán thép thành phẩm.

Xu hướng giảm giá thép trên phạm vi toàn cầu càng được củng cố khi các doanh nghiệp thép Trung Quốc đang tìm cách đẩy mạnh xuất khẩu và giảm giá nhanh để cạnh tranh.

Giá thép bị đẩy xuống mức đáy thấp nhất 3 năm qua cùng với diễn biến ảm đạm của thị trường bất động sản. Các chuyên gia và VSA cho rằng, phải mất một thời gian rất dài nữa thị trường thép mới có thể hồi phục.

Cơ hội lật ngược thế cờ

Cũng như các doanh nghiệp khác, Thép Pomina vẫn đang chờ cơ hội phục hồi, cơ hội lật ngược thế cờ.

Doanh nghiệp chờ thị trường ngành thép ấm lên, nhu cầu hồi lại để có thể tạo nên cú đột phá và đảo ngược tình thế.

Phát biểu với cổ đông tại ĐHCĐ vừa qua, ông Đỗ Duy Thái, Chủ tịch HĐQT Thép Pomina cho biết, đầu năm 2024, thị trường thép có thể khởi sắc nhờ đầu tư công. Tuy nhiên, tiêu thụ tăng nhiều lắm chỉ từ 15-20% vì nhu cầu thép ở Việt Nam chủ yếu đến từ bất động sản.

Trong bối cảnh thị trường bất động sản còn yếu, Thép Pomina quyết định điều chỉnh giảm mục tiêu kinh doanh năm nay theo hướng thận trọng để phù hợp với diễn biến thị trường thực tế, theo ông Thái.

Để vượt qua khó khăn, Thép Pomina lên kế hoạch tái cấu trúc "chưa từng có". Ban lãnh đạo Thép Pomina cho biết khả năng hoạt động liên tục sẽ phụ thuộc vào khả năng tạo dòng tiền trong tương lai và sự hỗ trợ về mặt tài chính của ngân hàng cũng như nhà đầu tư chiến lược.

Trước đó, Thép Pomina đã lên kế hoạch phát hành riêng lẻ hơn 70 triệu cổ phiếu (hơn 20% vốn điều lệ) cho hãng thép NHật Bản Nansei Steel.

Theo thỏa thuận, dự kiến, Thép Pomina sẽ thu về khoảng hơn 700 tỷ đồng từ đợt phát hành này.

Bên cạnh việc phát hành riêng lẻ cổ phiếu, Thép Pomina cũng tính chuyển nhượng một phần vốn tại Công ty TNHH Pomina 3, đồng thời vay vốn tại ngân hàng BIDV.

Với các khoản tiền này, doanh nghiệp kỳ vọng có thể khôi phục sản xuất lò điện từ quý 4 năm nay và lò cao từ quý 2 năm sau (2024), từ đó cải thiện kết quả kinh doanh và dòng tiền.

Lãnh đạo Thép Pomina mong sẽ có cơ hội khi những khó khăn của ngành thép giảm bớt giai đoạn cuối năm, nhất là quý 4 năm nay.

Đây thường là giai đoạn nhu cầu thép tăng cao khi các công trình xây dựng gấp rút đẩy nhanh tiến độ. Bên cạnh đó, triển vọng đầu tư công sẽ hỗ trợ tích cực việc khơi thông dòng chảy tiêu thụ sắt thép trong nước.

Theo chuyên gia Đào Minh Châu, Phó Giám đốc Phân tích cổ phiếu SSI Research nêu quan điểm, kỳ vọng nửa cuối năm nay, lợi nhuận của các doanh nghiệp thép sẽ được cải thiện nhiều so với cùng kỳ năm ngoái.

Điều này là bởi lượng bán hàng đã cải thiện, nhất là kênh xuất khẩu. Ngoài ra, các công ty cũng không phải trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho lớn như nửa cuối năm ngoái.

Năm 2023, Thép Pomina cũng đặt ra 4 phương án công suất hoạt động của phôi lò điện (EAF), từ 40.000-60.000 tấn/tháng. Lãnh đạo Công ty cho rằng khi lò cao chạy lại, lợi nhuận sau thuế sẽ bù đắp hết lỗ lũy kế trong giai đoạn 2024-2027.

Cùng với nỗ lực của bản thân doanh nghiệp, các chuyên gia cho rằng, nếu trụ vững trong khủng hoảng, Thép Pomina có cơ hội tái cơ cấu từ quản trị cho đến thị trường, mặt hàng..., qua đó đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh có hiệu quả và phục hồi đà tăng trưởng với nền tảng công nghệ hiện đại hiện có.