Lý do Việt Nam chưa khai thác 13 toa tàu hạng sang của Jinxin Trung Quốc

Cho đến nay, 13 toa tàu hạng sang mà Tập đoàn Jinxin đến từ Trung Quốc đầu tư vẫn chưa thể khai thác trên đường sắt Việt Nam sau 5 năm đóng mới.

Theo nguồn tin báo Tuổi trẻ, tổng giá trị đóng 13 toa tàu nói trên là hơn 275 tỉ đồng, với các thiết bị và phụ tùng toa tàu đều được nhập khẩu từ nước ngoài. Tuy nhiên, do một số vấn đề vướng mắc mà các toa tàu này đến nay vẫn chưa thể đi vào khai thác.

13 toà tàu hạng sang đóng 5 năm vẫn chưa khai thác

Báo Tuổi trẻ dẫn nguồn tin cho biết, Công ty TNHH Phát triển thiết bị đường sắt (Việt Nam) thuộc Tập đoàn Jinxin (Trung Quốc) mới đây đã có kiến nghị gửi Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, đề nghị sớm định hướng, hỗ trợ và tháo gỡ những khó khăn để đưa 13 toa tàu chạy trên đường sắt Việt Nam.

Theo đó, lý do là vì dự án toa tàu hạng sang đến nay đã kéo dài 5 năm, gây lãng phí và khó khăn cho doanh nghiệp.

Được biết, 13 toa tàu hạng sang được Tập đoàn Jinxin thuê Công ty cổ phần Xe lửa Gia Lâm lắp ráp 8 toa và Công ty cổ phần Xe lửa Dĩ An 5 toa.

Dự án này gồm 6 toa giường nằm, 5 toa ghế ngồi, 1 toa xe hàng cơm và 1 toa xe công vụ phát điện. Các thiết bị và phụ tùng toa tàu đều được nhập khẩu, còn 2 nhà máy xe lửa chỉ tham gia đóng vỏ và lắp ráp.

Theo một cán bộ đường sắt từng làm dự án, Tập đoàn Jinxin đã chi trả cho các nhà máy lắp ráp số tiền khoảng 1,6 - 2 tỉ đồng/toa. Các thiết bị, phụ tùng đều được nhập khẩu, hầu hết chưa xuất hiện trên thị trường Việt Nam.

Tập đoàn Jinxin cho hay, tổng giá trị đóng 13 toa tàu nói trên là hơn 275 tỉ đồng. Các toa tàu đã được giới thiệu tại Hội nghị đường sắt ASEAN lần thứ 42, tổ chức tại Đà Nẵng hồi năm 2022.

Chưa được chạy thử chở khách

Báo Tuổi trẻ dẫn lời các chuyên gia đường sắt và kỹ sư từng đóng toa tàu của ngành đường sắt cho biết, đối với việc nhập khẩu toa tàu, các đơn vị đường sắt phải lập dự án, đánh giá tính khả thi và phải thông qua sự thẩm định của rất nhiều bộ ngành liên quan.

Từ năm 2016, các đơn vị đường sắt trong nước đã bắt đầu triển khai công việc tự đóng mới toa tàu, do đó từ đó đến nay việc nhập toa tàu đã chấm dứt.

Mặc dù vậy, việc tư nhân tự bỏ tiền đầu tư, hợp tác đóng mới toa xe, chịu trách nhiệm hiệu quả đầu tư toa tàu cũng là vấn đề cần được hoan nghênh. Tuy nhiên, phương án, mục tiêu đầu tư cần phải được nghiên cứu kỹ, vì nếu không có thể dẫn đến tình trạng dự án khó khai thác do vướng quy định.

Theo quy định hiện hành, toa tàu thiết kế mới phải chạy thử nghiệm 100.000km trước khi được cấp giấy phép đăng kiểm. Trong khi đó, các bản vẽ, thiết kế kỹ thuật toa tàu hạng sang của Tập đoàn Jinxin lại hoàn toàn mới ở Việt Nam.

Ngoài ra, Tập đoàn Jinxin cũng không phải là đơn vị kinh doanh vận tải đường sắt tại Việt Nam như Công ty cổ phần Vận tải đường sắt Hà Nội và Sài Gòn. Do vậy, đơn vị này không thể tự khai thác, tự chạy thử 100.000km để đảm bảo quy định.

Số phận 13 toa tàu hạng sang sẽ được hợp tác với đơn vị nào đến nay vẫn chưa có kết quả. Từ năm 2019, Jinxin đã hợp tác chạy thử với Công ty cổ phần Vận tải đường sắt Hà Nội.

Chờ Bộ Giao thông Vận tải sửa thông tư

Đến năm 2022, hai bên đã thanh lý hợp đồng khi các toa tàu mới chạy 15.000km/100.000km. Mới đây, Jinxin kiến nghị Tổng công ty Đường sắt Việt Nam hợp tác với Công ty cổ phần Vận tải đường sắt Sài Gòn chạy thử khai thác thương mại tuyến TP.HCM - Nha Trang.

Tuy nhiên, phía Công ty cổ phần Vận tải đường sắt Sài Gòn có ý kiến gửi Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, cho rằng việc tiếp nhận chạy tàu hạng sang trong điều kiện hiện nay là thiếu cơ sở thực tế để đảm bảo an toàn, khó khả thi, không hiệu quả, ảnh hưởng lớn đến cân đối thu chi.

Ngoài ra, nếu sử dụng toa tàu của Jinxin thì phải ngưng sử dụng toa đóng mới mà công ty đã đầu tư trước đó.

Về thông tin dự án lắp ráp toa xe, công ty chưa tiếp cận được hồ sơ kỹ thuật (theo quy định bảo mật của Jinxin) nên cũng chưa thể đánh giá an toàn chạy tàu khi khai thác thử nghiệm cũng như chạy chính thức sau này.

Đồng thời, 13 toa tàu này cũng chưa chạy đủ 100.000km, chưa được cấp phép chạy nên chưa có cơ sở triển khai. Các thiết bị phụ tùng toa tàu hoàn toàn mới sẽ phụ thuộc vào Jinxin.

Tập đoàn Jinxin đã kiến nghị Tổng công ty Đường sắt Việt Nam khi phương án hợp tác chạy thử chưa được các bên thống nhất. Doanh nghiệp cho biết đang chờ Bộ Giao thông Vận tải sửa đổi thông tư, trong đó có việc sửa đổi nội dung rút ngắn chạy thử nghiệm vận dụng từ 10.000km xuống còn 5.000km.