Bộ Tài chính muốn đánh thuế dịch vụ xuất khẩu 10%, VCCI phản đối

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến góp ý Dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi), trong đó có nội dung hướng đến việc đánh thuế đối với hầu hết dịch vụ xuất khẩu.

VCCI cho rằng, việc đánh thuế dịch vụ xuất khẩu 10% sẽ khiến các doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khăn khi cạnh tranh với đối thủ từ các nước khác.

Hướng đến đánh thuế hầu hết dịch vụ xuất khẩu

Tạp chí Doanh nghiệp cho biết, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến góp ý Dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi). Trong dự thảo, có nội dung hướng đến việc đánh thuế đối với hầu hết dịch vụ xuất khẩu.

Theo đó, dự thảo sửa đổi theo hướng sẽ đánh thuế đối với hầu hết dịch vụ xuất khẩu và không cho phép hưởng thuế suất 0% như trước đây. Chỉ có dịch vụ vận tải quốc tế, cho thuê phương tiện vận tải ngoài lãnh thổ Việt Nam và một số dịch vụ liên quan vẫn được hưởng thuế suất 0%. Các lĩnh vực dịch vụ khác sẽ phải chịu thuế suất tương ứng (cơ bản là 10%).

Nguyên nhân đề xuất này là vì trong thời gian qua, cơ quan thuế gặp khó khăn trong việc phân biệt doanh thu nào đến từ dịch vụ được xuất khẩu, doanh thu nào đến từ dịch vụ được tiêu dùng trong nước.

Góp ý dự thảo nói trên, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, việc phải chịu thuế dịch vụ xuất khẩu 10% sẽ khiến các nhà cung cấp dịch vụ cho nước ngoài của Việt Nam gặp khó khăn khi cạnh tranh với đối thủ từ quốc gia khác. Qua tìm hiểu sơ bộ cho thấy, các nước khác đều áp thuế dịch vụ xuất khẩu là 0%, cũng như cho phép doanh nghiệp được hoàn thuế đầu vào.

Gần 2 thập kỷ qua, xu hướng tăng trưởng thương mại dịch vụ quốc tế đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu và được kỳ vọng sẽ tiếp tục trong thời gian tới, cùng với sự phát triển của internet và các phương thức làm việc từ xa.

Ngân hàng Thế giới (WB) có báo cáo cho biết, xuất khẩu dịch vụ toàn cầu đã tăng từ hơn 400 tỷ USD những năm đầu thập kỷ 80 lên hơn 7.210 tỷ USD năm 2022. Từ năm 2003 đến nay, tốc độ tăng trưởng trung bình của dịch vụ xuất khẩu toàn cầu lên đến hơn 6,5%.

Trong các loại hình dịch vụ xuất khẩu, dịch vụ vận tải quốc tế (được hưởng thuế suất 0% như dự thảo) chiếm tỷ trọng lớn. Tuy nhiên, tỷ trọng này đang ngày càng giảm, từ mức 30% năm 1982 xuống 17% năm 2020 (trước khi dịch Covid-19 bùng phát), rồi được thay thế bằng các dịch vụ viễn thông, công nghệ thông tin.

Xuất khẩu dịch vụ hiện là lĩnh vực có tiềm năng phát triển rất lớn. Kim ngạch xuất khẩu dịch vụ của Việt Nam năm 2023 đạt 20 tỷ USD, tốc độ tăng trưởng trung bình khoảng 11% mỗi năm, cao hơn so với tăng trưởng GDP. Ngoài ra, Việt Nam cũng nhập siêu dịch vụ ở mức hơn 10 tỷ USD mỗi năm.

Trong ngành cung cấp dịch vụ xuất khẩu, các doanh nghiệp thường không đòi hỏi vốn đầu tư quá lớn như công nghiệp chế biến chế tạo, do đó nó phù hợp với một nền kinh tế thiếu vốn như Việt Nam. Chưa hết, xuất khẩu dịch vụ trên môi trường internet hiện nay còn giúp quảng bá hình ảnh đất nước và làm gia tăng sức mạnh mềm của quốc gia.

Đánh thuế dịch vụ xuất khẩu 10% sẽ ảnh hưởng đến doanh nghiệp

VCCI cho rằng, Việt Nam là đất nước có nền kinh tế định hướng xuất khẩu. Xuất khẩu hàng hoá luôn là động lực tăng trưởng quan trọng, với tốc độ tăng trung bình gần 15% mỗi năm. Thành quả này không thể không kể đến vai trò của chính sách thuế giá trị gia tăng đối với hàng hoá xuất khẩu được hưởng thuế suất 0% và doanh nghiệp được hoàn thuế đầu vào.

Mặc dù trong quá trình áp dụng vẫn có tình trạng một số doanh nghiệp gian lận để trục lợi hoàn thuế. Tuy vậy, không thể phủ nhận lợi ích to lớn của chính sách thuế xuất khẩu hàng hoá 0%. Ngành thuế giai đoạn đầu cũng gặp nhiều khó khăn trong việc chống gian lận hoàn thuế, nhưng qua nhiều năm đã thực hiện được. Với nhiều nỗ lực hiện nay, tình trạng này đã và đang được hạn chế rất nhiều.

Với xuất khẩu dịch vụ, Luật Thuế giá trị gia tăng hiện hành cho phép hưởng thuế suất 0%. Song, theo phản ánh của nhiều doanh nghiệp, họ vẫn thường bị áp mức thuế 10%. Cũng từ sự khó khăn trong thực thi này, dự thảo đề xuất không cho phép dịch vụ xuất khẩu được hưởng thuế suất 0% nữa, mà chuyển sang áp thuế 10%.

Qua việc tham khảo kinh nghiệm của một số nước về chính sách thuế giá trị gia tăng dịch vụ xuất khẩu 0%, VCCI nhận thấy các nước thường áp dụng nguyên tắc doanh nghiệp tự khai, tự chịu trách nhiệm, còn cơ quan thuế thanh tra, kiểm tra, phát hiện và xử lý vi phạm.

Nhằm bảo đảm kê khai thuế chính xác, các nước sẽ yêu cầu doanh nghiệp phải hạch toán riêng doanh thu từ người dùng trong nước và nước ngoài, sử dụng nhiều biện pháp kiểm tra như dữ liệu từ các nền tảng trung gian (Google, Apple…), IP của người dùng, và dữ liệu thanh toán ngân hàng. Nhà chức trách thu thập các thông tin, tiến hành phân loại và quản lý theo rủi ro.

Theo các doanh nghiệp, thời gian qua, để bảo đảm hạch toán riêng giữa doanh thu từ người dùng trong nước và người dùng nước ngoài, doanh nghiệp buộc phải tách sản phẩm thành 2 phiên bản để cung cấp cho hai thị trường khác nhau. Vậy nhưng, giải pháp này cũng làm phát sinh nhiều vấn đề, làm tăng chi phí vận hành, cung cấp sản phẩm của doanh nghiệp.

Việc các doanh nghiệp công nghệ thông tin của Việt Nam ra nước ngoài mở doanh nghiệp đang ngày càng phổ biến. Ngoài việc có ưu thế về huy động vốn từ nhà đầu tư, môi trường kinh doanh thuận lợi, thì vấn đề thuế cũng là một trong những nguyên nhân của tình trạng này.

Nếu mở doanh nghiệp ở Việt Nam cung cấp cho người dùng nước ngoài, sản phẩm sẽ phải chịu 2 lần thuế giá trị gia tăng cho 2 quốc gia. Nhưng nếu mở doanh nghiệp tại nước ngoài để cung cấp cho người dùng tại Việt Nam thì chỉ phải chịu 1 lần thuế giá trị gia tăng ở Việt Nam.

Từ những nguyên nhân trên, VCCI đề nghị Bộ Tài chính duy trì quy định dịch vụ xuất khẩu được hưởng thuế suất 0%. Cùng với đó, ban hành hướng dẫn phương pháp phân loại dịch vụ xuất khẩu và dịch vụ tiêu dùng trong nước.