Hơn 300 tỷ đồng “không cánh mà bay” ở MSB, dân có lấy lại được tiền?

Mới đây, Cơ quan An ninh điều tra Công an TP. Hà Nội đã ra quyết định khởi tố vụ án, bắt tạm giam bà Bùi Thị Hoài Anh (sinh năm 1984, trú tại chung cư 390 Bồ Đề, quận Long Biên) - Giám đốc Ngân hàng MSB chi nhánh Thanh Xuân, do có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản của 8 khách hàng với số tiền 338 tỷ đồng.

Sau khi vụ việc xảy ra, nhiều ý kiến lo lắng, băn khoăn về việc, quyền lợi của người gửi tiền vào MSB sẽ được đảm bảo như thế nào.

Nhân viên hay ngân hàng phải chịu trách nhiệm trả tiền?

Trả lời về vấn đề được người dân quan tâm, luật sư Nguyễn Thành Công (Công ty Đông Phương Luật, Đoàn luật sư TP.HCM) cho VOV biết, cần phải xác định quy trình của MSB về việc gửi tiền của khách hàng, bao gồm nhận tiền của khách hàng, đưa số tiền này vào tài khoản và chuyển thành khoản tiền gửi.

Quy trình này gồm những loại công việc cụ thể nào, nhóm cán bộ ngân hàng thực hiện các thủ tục đã đầy đủ hay chưa, và quan trọng nhất là có phổ biến quy trình này đến cho khách hàng hay không.

“Theo tôi, các ngân hàng đều có chính sách cho khách hàng VIP để hỗ trợ tốt nhất cho nhóm khách hàng đặc biệt này nhằm giữ chân họ trong quan hệ với ngân hàng. Như vậy, cần phải xác định các khách hàng này đã nhận được thông tin để thực hiện giao dịch với đầy đủ các thao tác dù đó là giao dịch của khách hàng VIP. Chỉ khi xác định được chính xác vấn đề này thì mới có thể xác định lỗi do ai”, - VOV dẫn lời luật sư Công.

Nếu khách hàng buộc phải thực hiện các quy trình trong hoạt động gửi tiền mà không làm đủ hoặc giản tiện để tạo cơ hội cho nhân viên ngân hàng chiếm đoạt tiền, thì khách hàng cũng có một phần lỗi.

Cần lưu ý, lỗi chính vẫn là nhân viên ngân hàng, vì đây là hành vi lừa đảo chiếm đoạt, bị hại là khách hàng, và nhân viên ngân hàng phải chịu trách nhiệm trả lại cho khách hàng.

Trường hợp khách hàng đã thực hiện đầy đủ thủ tục theo thông tin mà khách hàng nhận thức, đúng quy trình của ngân hàng, thì lúc này tiền đã được ngân hàng quản lý. Như vậy, việc mất số tiền này là từ hành vi tham ô và ngân hàng phải có trách nhiệm trả lại khoản tiền này cho khách hàng.

Không thể đổ lỗi cho khách hàng

Ngoài ra, theo Bộ luật dân sự hiện hành, với nguyên tắc chịu trách nhiệm của tổ chức khi nhân viên có hành vi sai phạm thì với sai phạm mà nhân viên gây ra, tổ chức đó phải chịu trách nhiệm, và điều đó cũng có thể áp dụng trong vụ việc này.

Theo đó, giao dịch ngân hàng - khách hàng là loại giao dịch đặc biệt, chỉ có một tổ chức duy nhất là ngân hàng mới được thực hiện giao dịch nhận tiền gửi rồi trả lãi định kỳ với quy định chặt chẽ về thủ tục lẫn bảo hiểm tiền gửi cũng như quy định pháp luật khác về trách nhiệm.

“Doanh nghiệp ngoài ngân hàng vẫn có thể nhận tiền của cá nhân, tổ chức rồi cũng trả lãi định kỳ nhưng đó không phải là tiền gửi mà là tiền cho vay hoặc tiền góp vốn, hợp tác. Nếu xác định là tiền gửi thì chỉ có 1 tổ chức tín dụng duy nhất là ngân hàng mới có thẩm quyền đó”, - luật sư lưu ý.

Như vậy, ngân hàng có các quy định chung của nhà nước ấn định được nhận tiền gửi và trả lãi định kỳ với hạn mức trần luật định mà không được vượt trần, trong khi nếu là doanh nghiệp thì không có bất cứ hạn mức trần nào.

Do đó, pháp luật cũng quy định rất chặt chẽ đối với ngân hàng khi nhận tiền gửi. Đặc biệt, quy trình nhận tiền gửi được luật hóa theo Luật các Tổ chức tín dụng và các văn bản dưới luật để hướng dẫn thực hiện đúng. Mọi hoạt động trái với quy trình công bố là không đảm bảo và phải chịu trách nhiệm tương ứng. Từ đó, cần xác định trách nhiệm của MSB khi các văn bản, chứng từ đã phát hành khi nhận số tiền gửi này của khách hàng theo quy định.

Cuối cùng, luật sư lưu ý, việc tiền gửi của khách hàng bị chiếm đoạt là trách nhiệm của MSB, vì với chừng đó giấy tờ, đủ cơ sở xác định tiền gửi của khách hàng đã được nhập vào kho ngân hàng nên đã phát sinh quyền được đảm bảo tài sản của khách hàng.

Do vậy, trong vụ việc này, việc mất mát là trách nhiệm của ngân hàng chứ không thể đổ lỗi cho khách hàng để buộc họ phải đòi cá nhân đã chiếm đoạt là nhân viên ngân hàng.