Lý do 13 toa tàu của Jinxin Trung Quốc nằm phủ bạt ở nhà máy xe lửa Gia Lâm

13 toa tàu trị giá hơn 275 tỷ đồng do Tập đoàn Jinxin (Trung Quốc) thuê đóng tại Việt Nam đang “nằm đắp chiếu, phủ bạt” ở nhà máy xe lửa Gia Lâm mà chưa thể khai thác do chưa hoàn tất kiểm định.

Theo thông tin trên Vnexpress dẫn lời Cục trưởng Đường sắt Việt Nam Trần Thiện Cảnh cho biết, các toa tàu Trung Quốc chưa thể vận hành do chưa được cấp giấy chứng nhận kiểm định của Cục Đăng kiểm và giấy đăng ký phương tiện của Cục Đường sắt Việt Nam.

13 toa tàu Trung Quốc nằm “phủ bạt” ở nhà máy xe lửa Gia Lâm

Như đã thông tin trước đó, 13 toa tàu hạng sang được Tập đoàn Jinxin thuê Công ty cổ phần Xe lửa Gia Lâm lắp ráp 8 toa và Công ty cổ phần Xe lửa Dĩ An (thuộc Tổng công ty Đường sắt Việt Nam) 5 toa năm 2019.

Tập đoàn Jinxin thành lập được 30 năm, là một trong những doanh nghiệp cung cấp thiết bị, đầu máy, toa xe lớn tại Trung Quốc.

Năm 2019, tập đoàn này thành lập Công ty TNHH Phát triển thiết bị đường sắt nhằm mở rộng thị trường tại Việt Nam.

Dự án 13 toa được thiết kế chạy trên khổ đường sắt 1 mét, gồm 6 toa giường nằm (loại 28 giường), 5 toa ghế ngồi (loại 56 ghế), 1 toa xe nhà hàng và 1 toa xe công vụ phát điện. Nội thất trong toa được thiết kế hiện đại, có nhiều tiện ích cho hành khách.

Các thiết bị và phụ tùng toa tàu hạng sang đều được nhập khẩu từ Trung Quốc, còn 2 nhà máy xe lửa của Việt Nam chỉ tham gia đóng vỏ và lắp ráp. Tổng giá trị đóng 13 toa hơn 275 tỷ đồng, hoàn thành cuối năm 2021.

Tuy nhiên, sau khi chạy thử nghiệm 15.000 km trên các tuyến đường sắt Việt Nam, 13 toa tàu hạng sang của Jinxin được miêu tả là vẫn đang "phủ bạt" tại Công ty CP Xe lửa Gia Lâm.

13 toa tàu hạng sang của Jinxin chưa được đăng kiểm

Trước đó, các toa tàu này đã được giới thiệu tại Hội nghị đường sắt ASEAN lần thứ 42, tổ chức tại Đà Nẵng hồi tháng 8 năm 2022.

Về nguyên nhân vì sao Việt Nam chưa khai thác 13 toa tàu hạng sang của Jinxin Trung Quốc, theo Vnexpress dẫn lý giải của ông Trần Thiện Cảnh, Cục trưởng Đường sắt Việt Nam, các toa tàu (toa xe) Trung Quốc chưa thể vận hành “do chưa được cấp giấy chứng nhận kiểm định” của Cục Đăng kiểm và giấy đăng ký phương tiện của Cục Đường sắt Việt Nam.

Cụ thể, để được cấp giấy kiểm định, theo Thông tư 30/2018, các toa tàu đóng mới cần phải chạy thử nghiệm 100.000 km để đảm bảo các điều kiện an toàn.

Quy định này được đưa ra căn cứ trên kinh nghiệm đường sắt quốc tế và một số nước đưa ra các quy định ràng buộc như vậy.

Tuy vậy, đối với đường sắt Việt Nam hiện là đường sắt đơn, năng lực thông qua hạn chế, nên chạy thử nghiệm đoàn tàu sẽ chiếm dụng đường, phải dừng chạy đoàn tàu khác.

Trong khi gần như lúc nào trên đường cũng có tàu chạy, vì thế để các toa xe này chạy thử nghiệm đủ 100.000km sẽ đòi hỏi mất nhiều thời gian.

Ông Cảnh thông tin thêm, Thông tư 30/2023 của Bộ Giao thông Vận tải có hiệu lực từ 21/12 quy định các toa tàu đóng mới chỉ phải chạy thử nghiệm 5.000 km. Lý do với công nghệ hiện nay, các toa đóng mới không nhất thiết phải chạy thử nghiệm nhiều.

Trước đó, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã trình Bộ GTVT sửa đổi ban hành các quy chuẩn về linh kiện cũng như các quy chuẩn kỹ thuật về phương tiện. Các quy định sửa đổi, bổ sung trên cơ sở nghiên cứu các quy định của EN (tiêu chuẩn châu Âu), IEC (Ủy ban Kỹ thuật điện quốc tế), các nước Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản..., đảm bảo hài hòa với quy định quốc tế, cũng như đã được lấy ý kiến rất nhiều cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, các chuyên gia trong nước và quốc tế.

Đối với quy định về chạy thử nghiệm vận dụng, quy chuẩn sửa đổi lần này đã cập nhật các quy định mới của châu Âu, quy chuẩn Hàn Quốc, quy định Trung Quốc... quy định về số km chạy thử nghiệm vận dụng 5.000km đối với phương tiện giao thông đường sắt kiểu loại mới.

Đã có cách gỡ vướng cho 13 toa tàu do Trung quốc đóng

Với tình huống này, có khả năng từ cuối năm nay, Jinxin có thể tiến hành xin giấy chứng nhận kiểm định do các toa đã đạt số km chạy thử nghiệm, sau đó làm thủ tục đăng ký phương tiện để đưa vào khai thác thương mại.

Liên quan đến trường hợp của 13 toa xe hạng sang này, báo An ninh Thủ đô dẫn thông tin từ Cục Đường sắt Việt Nam cho hay, hiện doanh nghiệp này mới đến hỏi thủ tục liên quan đến kiểm tra chứng nhận đối với 13 toa xe, nhưng chưa thực hiện các thủ tục, nộp hồ sơ theo quy định.

Theo đó, Cục Đăng kiểm Việt Nam sẽ tiến hành thực hiện chứng nhận khi có đề nghị chính thức từ phía công ty. Trình tự, thủ tục nộp hồ sơ cấp giấy chứng nhận chất lượng theo Thông tư số 29/2018.

“Trường hợp Jinxin nộp hồ sơ sau thời điểm 21/12/2023 sẽ áp dụng theo quy chuẩn mới, tức số km chạy thử nghiệm vận dụng tối thiểu là 5.000km, thông tin này phải thể hiện trong hồ sơ xin cấp chứng nhận. Tuy nhiên, đây chỉ là một trong các điều kiện, vì để được cấp giấy chứng nhận chất lượng, ngoài cần đáp ứng quy định thì còn phải đáp ứng các quy định khác có liên quan đến các tổng thành linh kiện như đầu đấm - móc nối, giá chuyển hướng, van hãm”, - ANTĐ dẫn lời đại diện Cục Đường sắt Việt Nam lưu ý.

Sau khi được cấp giấy đăng kiểm, Jinxin có thể gửi hồ sơ đến Cục Đường sắt Việt Nam để làm thủ tục cấp giấy chứng nhận đăng ký phương tiện và thực hiện các quy định khác theo quy định để đưa phương tiện vào khai thác thương mại.

Liên quan đến kế hoạch vận hành các toa tàu mới của Trung Quốc, đại diện Tổng công ty Đường sắt Việt Nam cho biết sẽ tính phương án thuê hoặc hợp tác khai thác 13 toa hạng sang sau khi Jinxin hoàn tất kiểm định, đăng ký.

Trong đó, phương án thuê được doanh nghiệp tính đến nhằm giảm gánh nặng tài chính khi phải đầu tư thay thế toa xe hết niên hạn và nâng cấp chất lượng thu hút khách đi tàu.